Hurma Ağacı Nasıl ve Nerede Yetiştirilir?

Hurma Ağacı Yetiştiriciliği İçin Gerekli İpuçları

Hurma ağacı, uzun ve ince yapraklara sahip büyük bir ağaç olarak bilinir. Bu ağacın tatlı ve ince meyveleri bulunur. Koşullar sağlandığında, pek çok yerde yetişerek meyvelerini vermeye başlar. Tarih boyunca, hem gıda hem de yapı malzemesi olarak kullanılan hurma ağacının yetişme koşullarını ve daha birçok bilgiyi, bu içeriğimizi inceleyerek hemen öğrenebilirsiniz.

Hurma Ağacı Nedir?

Hurma ağacı, genellikle tropik iklimde görülen bir meyve ağacıdır. Latince adı “Phoenix Dactylifera” olan bir palmiye ağacı türü olarak yetişir. Sıcak iklim bölgelerinin en bilinen ağacıdır. Uzun ve ince yapraklara sahip olmasıyla tanınan hurma ağacı, genellikle 20 ila 25 metreye kadar uzayabilir. Hurma ağacı iyi bakıldığında ve uygun koşullarda büyüdüğünde, tatlı ve yenilebilir meyveler verme özelliğine sahiptir.

Olgunlaşan meyveleri, yani hurmaları uzun, oval veya yuvarlak bir şekle ve sarı, kırmızı veya kahverengi renkte dikkat çeker. Hurma ağacı ve türleri, toprakta bulunan az miktarda suyu kullanarak hayatta kalabilme özelliğine sahiptir. Bu özelliği sayesinde, hurma ağacının kurak ve sıcak iklimlerde yetişebileceğini ifade etmek mümkündür.

Hurma Ağacı Nerede Yetişir?

Pakistan, Türkmenistan, Yemen, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt, Umman, İran, Irak hurma yetiştiriciliğinde 60 milyon ton 1. sırada; Mısır, Fas, Libya, Afrika, Cezayir, Moritanya, Libya, Mali, Nijer, Sudan, Çad ise 32 milyon ton ile 2. sırada yer almaktadır.

Orta Doğu, Kuzey Afrika ve Amerika’nın güneybatı bölgelerinde yetişebilen hurma ağacı, sıcak iklimlere kolayca uyum sağlayan bir ağaç türüdür. Sıcak ve kurak iklimlerde dirençli yapısı ile meyve verebilen bir özelliği vardır. Geçmişten günümüze kadar, özellikle su kaynaklarına yakın çöl alanlarında yetiştiği dikkat çeker. Çöl sıcaklarında ve kuraklığında kolayca yetişmektedir.

Hurma ağacı sadece kurak iklimlerde değil uygun şartlar sağlandığında, birçok bölgede yetişebilir. Hurma ağacının türleri olduğu gibi yetişmesi için de çeşitli iklim türlerinden bahsedilebilir.

Türkiye’de Hurma Ağacı Nerede Yetişir?

Hurma ağacı, Türkiye’nin iklim koşullarında Güneydoğu Anadolu Bölgesi illerinde yetişebilmektedir. Ancak her bölgede hurma ağacı yetişmesi mümkün değildir. Özellikle de sıcak ve nemli iklimlerde kolayca yetiştiği görülmektedir.

Adana, Mersin, Şanlıurfa, Diyarbakır, Batman, Siirt ve Hakkari gibi illerde hurma bahçeleri içinde kontrollü şekilde hurma ağaçları yetişmektedir. Akdeniz illerinde, caddeleri ve sokakları süsleyen hurma ağaçları da görülmektedir.

Hurma Ağacı Nasıl Yetiştirilir?

İklim

Hurma ağacının yetişmesi için iklimin sıcak ve kuru olması önemlidir. Ağacın optimal büyümesi ve hayatta kalabilmesi için yıllık ortalama sıcaklığın geceleri 7°C gündüzleri 32-38°C arasında olması gerekir. Sıcaklığın 0°C altına düşmesi durumunda yaprakların yapısında hasar meydana gelebilir; don olaylarının olmadığı bölgelerin seçilmesi önerilir.

Güneş Işığı

Hurma ağacı, güneşli iklimlerde yetişmektedir. Bunun için tam güneş ışığına ihtiyaç duymaktadır. Gün boyunca en az 6-8 saat güneş ışığı alması gerekir. Büyümesi için güneşi çok fazla gören bölgelerin seçilmesi önemlidir. Güneş ışığı, hurma ağacının yetişmesinde oldukça önemlidir. Meyvelerin olgunlaşmasını olumlu yönde etkiler.

Toprak

Hurma ağacının yetişmesini sağlayan toprak iyi drene edilmiş olmalıdır. Ayrıca, tuzlu olmayan ve organik maddece zengin toprakların tercih edilmesi gerekir. Kumlu, killi ve tınlı topraklarda yetişebilir özelliğe sahip bir ağaçtır. Ancak iyi su drenajı sağlanması gerektiği de unutulmamalıdır.

Sulama

Sıcak ve kurak bölgelerde yetişebilen hurma ağaçları, az su tüketen bitkilerdendir. Çiçeklenme ve meyve verme dönemlerinde bol sulama gerekmektedir. Genellikle haftada 2-3 kez sulama yapılması yeterli olabilir. Sulama aşamasında, dikkatli bir şekilde sulama yapılmalıdır. Aksi takdirde hurma ağacının çürümesi söz konusu olabilir. Bu nedenle, yetişme sürecinde aşırı sulamadan kaçınılmalıdır.

Rüzgar

Büyük ve dayanıklı olan hurma ağacı, rüzgara karşı da dayanıklıdır. Hatta hurma ağaçları, rüzgar erozyonunu önlemek için kullanılmaktadır. Bu nedenle bu ağaç türleri, bir rüzgar kırıcı olarak işlev görmektedir. Ancak hurma ağacının aşırı şiddetli rüzgarlara maruz kalması için gerekli önlemler alınmalıdır. Çok fazla ve şiddetli rüzgar, ağacın dallarına zarar verebilir. Meyvelerin olgunlaşmadan dökülmesine neden olabilir.

Bakım

Hurma ağacı, yetişme döneminde düzenli olarak budama ve gübreleme gibi bakım işlemlerine ihtiyaç duymaktadır. Budama, ağacın şeklini korumak için yapılmalıdır. Ayrıca, hastalık ve zararlıları kontrol etmek için de budama önemlidir. Hurma ağacının meyve verimini artırmak için kontrollü budama gerekir. Ağacın budaması tamamlandığında, uygun gübreleme ile bitkinin besin ihtiyaçları karşılanmalıdır.

Hurma Ağacı Nasıl Dikilir?

Gerekli iklim ve toprak isteği karşılandıktan sonra, hurma ağacı çekirdeği kullanarak yetiştirmeye başlayabilirsiniz. Bunun için öncelikle, çekirdeğe birkaç ön işlem uygulamanız gerekecektir:

Hurma ağacı çekirdeğini öncelikle filizlendirmelisiniz.
Çekirdeği filizlendirmek için plastik kap kullanabilirsiniz.
Plastik kap içinde, çekirdeğin çevresini saracak şekilde suyun içinde filizlenme dönemini tamamlayabilirsiniz.
Filizlenen çekirdeği, uygun toprağa ekerek büyümesini sağlayabilirsiniz.

Filizlenen çekirdeği ise:

Saksı ya da uygun açık alanda ortalama 10-20 cm derinliğinde çukur kazmalısınız.
Filizlenmiş hurma ağacı çekirdeğini bu çukur içine yerleştirin.
Çıkan minik kökler, toprağa yerden temas edecek şekilde kalmalıdır.
Üzerini gevşek toprakla örtün ve bir süre toprağı delmesini bekleyin.
Toprağa can suyunu vererek hurma ağacı fidesini yetiştirebilirsiniz.

Hurma Ağacı Çeşitleri Nelerdir?

Çeşitleri, meyvelerin yapısına ve ağacın özelliğine göre belirlenir. Özellikle de Phoenix cinsine ait yaklaşık 12 türde hurma ağacı vardır. En çok bilinen hurma ağacı türleri ise listede yer almaktadır:

Mebrum
İran Hurması
Bahri
Dayri
Hudri
Acve Hurması
Safavi
Bağdat Hurması
Berni
Medine Hurması
Medjool
Zahidi

İlginizi çekebilir: Leziz ve Kaliteli 11 Resimli Hurma Çeşidi

Hurma Ağacı Nasıl Budanır?

Hurma ağacını budamak için aralık ve ocak dönemini, ağacın dinlendiği ayları tercih etmelisiniz.
Ağacın üzerindeki kuru, ölü ve hastalıkları dalları tespit ederek bu dalları dikkatli şekilde ayırmalısınız.
Eğer hurma ağacında, birbirine girmiş çok dal varsa, en zayıf dalı keserek diğer dalların hava almasını sağlayabilirsiniz.
Hurma ağacının tepe noktasındaki ağırlığı ve yoğunluğu dengelemek için yaşlı dalları seyreltebilirsiniz.
Temmuz ve ağustos ayı içinde de yaz budamasını yaparak ağacın meyve verme dönemini hazırlayabilirsiniz.
Güneş ışığını daha iyi alması adına, çok büyük dalları ağaçtan ayırabilirsiniz.
Eğer dallarda aşırı meyve varsa, en zayıf ve sağlıksız olan dalı keserek meyve yükünü dengeleyebilirsiniz.

Hurma Ağacı Kaç Yıl Sonra Meyve Verir?

İyi koşullarda yetişen bir hurma ağacının ömrü ortalama 60-70 senedir. Çok iyi bakımı yapılan bazı hurma ağaçları 110 sene dayanıklı kalabilir. Bu süre içinde, hurma ağaçları defalarca meyve verir. Yeni büyüyen bir hurma ağacı ortalama 8 yıl sonra ilk meyvesini vermeye başlar.

Hurma Ağacı Cinsiyeti Nasıl Anlaşılır?

Hurma ağaçları dişi ve erkek olmak üzere 2 cinsiyete sahiptir. Genellikle 5 veya 6 adet dişi hurma ağacının arasında 1 adet de erkek hurma ağacı yer alır. Dişi hurma ağaçları daha zarif ve ince; erkek hurma ağaçları ise daha iri olur.