Türkiye, dört mevsimin yaşandığı, verimli topraklarıyla ünlü bir ülke. Farklı bölgelerinde yetişen ürünlerin zenginliği ve bu ürünlerden elde edilen muhteşem lezzetler, Türkiye’nin doğal zenginliklerinin en güzel kanıtlarından bazıları.
Ancak bu zenginlik sadece lezzetlerle sınırlı değildir; aynı zamanda ülkemiz coğrafi işaret almış ürünlerle de öne çıkıyor. Peki, nedir bu coğrafi işaret? Basitçe söylemek gerekirse, coğrafi işaret bir ürünün kaynağını, karakteristik özelliklerini ve bu özelliklerle coğrafi alan arasındaki bağlantıyı gösteren bir kalite işaretidir. Gıda, tarım, el sanatları veya sanayi ürünleri, coğrafi işaret alabilir ve bu işaret, ürünün o özel coğrafi alandan geldiğini ve belirli standartlara uyduğunu garanti ediyor.
Şimdi gelin, Türkiye’nin AB tarafından da tescillenmiş ve coğrafi işaret almış birbirinden güzel on ürününü keşfedelim. Bu ürünler, Türkiye’nin eşsiz lezzetlerini ve kültürel zenginliğini temsil ediyorlar. İşte Türkiye’nin tescilli coğrafi işaretli ürünleri 👇
1. Aydın inciri
Türkiye’nin coğrafi işaretli ürünleri listesine incir ile başlıyoruz. Türk mutfağının inci tanesi, Avrupa Birliği tarafından tescillenmiş ve bal gibi tadıyla herkesin favorisi olan Aydın inciri. Adından da anlaşılacağı gibi bu lezzet Türkiye’de incirin anavatanı Aydın’da yetişiyor. Şehir, dünya incir üretiminin önemli bir kısmını karşılıyor. İncir, son derece hassas ve narin bir meyve olup, ağacı kök salmayı severken aynı zamanda aşırı sulama istemeyen bir karaktere sahip. Bu nedenle, çok nemli ve fazla yağışlı bölgelerde yetişmez. Sarı lop incir olarak da bilinen Aydın incirinin, dağlık ve ovaya yayılmış iki farklı türü bulunuyor.
2. Gaziantep baklavası
Türkiye’nin güneydoğusunda, tarih ve lezzetin buluştuğu bir şehir var: Gaziantep. Bu şehir, kültürüyle, tarihiyle ve özellikle de mutfağıyla büyüleyici bir mirasa ev sahipliği yapıyor. İşte bu mirasın en tatlı parçalarından biri de Gaziantep baklavası. Gaziantep baklavası, sadece bir tatlıdan öte; adeta bir sanat eseri. Gaziantep baklavası, genellikle 40-45 kattan oluşan incecik bir hamur, Antep fıstığı, tereyağı ve şerbetle hazırlanıyor. Ancak, bu hamurun tül gibi ince olması en önemli detay. İşte burada ustalık devreye giriyor.
3. Malatya kayısısı
Türkiye’de kayısının başrolde olduğu şehir Malatya’dır. Malatya kayısısı, sadece lezzetiyle değil, aynı zamanda kokusu ve kalitesiyle de Avrupa Birliği tarafından tescillenmiş Türk mutfağının gurur kaynaklarından biri. Soğuk ve uzun kışları, sıcak ve bereketli yazları seven Malatya kayısısı, farklı çeşitleriyle de adından söz ettiriyor. Hacıhaliloğlu, Kabaaşı, Çataloğlu, Soğancı, Çöloğlu ve Hasanbey gibi çeşitler, her biri kendi eşsiz tat profilleriyle sofralara zenginlik katıyorlar.
İlginizi çekebilir:
TasteAtlas 2023 Yılının En İyi 100 Yemeğini Seçti: Listede 8 Türk Yemeği Var
4. Milas zeytinyağı
Türkiye’nin zengin coğrafyasında, Akdeniz’in sıcak esintileriyle dans eden bir hazine yatıyor: Milas zeytinyağı. Bu lezzetli sıvı altın, Türkiye’nin coğrafi işaret almış en kıymetli ürünlerinden biri olarak öne çıkıyor. Milas’ın bereketli topraklarında yetişen Memecik zeytin ağaçlarından elde edilen bu özel zeytinyağı, soğuk sıkım yöntemiyle üretiliyor. Erken dönemde hasat edilen zeytinler, Milas’ın eşsiz iklimi ve topraklarıyla buluştuğunda, lezzet ve sağlık dolu bir yolculuğa çıkıyor. Milas zeytinyağı, sahip olduğu yoğun aroması ve değerli besin maddeleriyle biliniyor. Polifenoller, oleik asit ve diğer önemli besin maddeleri açısından zengin bir içeriğe sahip. Ayrıca bu altın sıvının eşsiz özelliklerinden biri de genizde hafif bir yanma hissi bırakması.
5. Aydın kestanesi
Türkiye’nin batısında, büyülü bir coğrafyada, Aydın kestanesi gururla yetişiyor. Adını bu bereketli topraklardan alan, AB tescilli Türkiye ürünlerinden biri olan Aydın kestanesi, sadece boyutuyla değil, aynı zamanda parlak, kolay soyulan kabuğu ve yumuşak etli meyvesiyle de dikkat çekiyor. Aydın kestanesi, bir kültürün, bir coğrafyanın ve bir yaşam tarzının yansımasıdır. Her dalından bir hikaye fışkıran bu ağaçlar, yüzyıllardır insanların sofralarını süsleyen bir lezzet kaynağı olmuştur.
6. Taşköprü sarımsağı
Taşköprü sarımsağı, sadece lezzetiyle değil aynı zamanda şifa dolu zengin besin içeriğiyle de ön plana çıkan bir mucize. Türkiye’nin dört bir yanında sofralara lezzet katan bu sarımsağın kalbi ise Kastamonu’nun Taşköprü ilçesinde atıyor. Baş kabuğunun bembeyaz, diş kabuğunun ise narin pembe olduğu bu sarımsak çeşidi, adeta kendine özgü bir karakterle donatılmış. Sarımsağın sağlık için olan faydaları bilindik bir gerçek. Antioksidan özellikleriyle bağışıklık sistemini güçlendirirken, içeriğindeki kükürt bileşikleri sayesinde birçok hastalığa karşı koruyucu etki gösteriyor.
İlginizi çekebilir:
Şifa Dolu Bir Lezzet: Atatürk’ün “Milli İçeceğimiz Olsun” Dediği Hardaliye Nedir?
7. Bayramiç beyazı
Türkiye’nin gurur kaynağı olan Bayramiç beyazı, mis kokulu nefis bir meyveyle sofraları şenlendiriyor. Çanakkale’nin eşsiz topraklarında yetişen bu endemik meyve, tadı, kokusu, aroması ve görünümüyle gerçekten özel bir yere sahip. Bayramiç beyazı, başka topraklarda yetişmeyen, verimli ve kaliteli ürünler sunan ağaçlardan elde edilen tohumlarla yetiştiriliyor. Kaz Dağları’nın eteklerinde serpilen bu lezzet hazinesi, erkenci, orta ve geç olmak üzere üç farklı dönemde yetişiyor.
8. Antakya künefesi
Antakya’nın dar sokaklarında, tarihle iç içe geçmiş taş evler arasında dolaşırken, burnunuza yayılan o eşsiz kokuyu duyduğunuzda, bilin ki Antakya künefesi yolda! Bu enfes lezzetin hazırlanışı, adeta bir sanat eseri gibi ustalıkla yapılan bir ritüele dönüşüyor. 60 cm çapında incecik bir tepsiye serilmiş, tereyağının yumuşaklığıyla buluşmuş kadayıfın kokusu her bir adımınıza eşlik ederken, damaklarınızı şenlendirecek bir serüvenin başlangıcını hissedersiniz.
9. Gemlik zeytini
Türkiye’nin coğrafi işaretli ürünleri listesinde sırada zeytin var. Marmara Bölgesi’nin gururu, Gemlik zeytini, sadece bir meyve değil, aynı zamanda bir kültürün ve lezzetin simgesi. Her yıl düzenli olarak meyve veren bu özel ağaçlar, sahip oldukları özelliklerle zeytin tutkunlarını cezbetmeye devam ediyor. Koyu, siyahımsı, mor menekşe renkli meyvesiyle dikkat çeken Gemlik zeytininin özel yapısı, ince kabuğu ve küçük çekirdekli yapısıyla tanınıyor. Gemlik zeytinindeki yüksek yağ oranı da onu benzersiz kılan özelliklerden biri. İklimsel koşullar ve bakımın verimliliği, yaklaşık olarak her 5 kilogram zeytinden 1 kilogram yağ elde edilmesini sağlıyor.
İlginizi çekebilir:
Hazımsızlığa Son: Yemekten Sonra Sindiriminizi Kolaylaştıracak 7 İçecek
10. Giresun tombul fındığı
Doğanın lütfuyla bezenmiş Giresun’un mistik topraklarında, özenle yetiştirilen bir lezzet hazinesi yükseliyor: Tombul Fındık. Bu eşsiz fındık çeşidi, kendine özgü tat ve lezzetiyle tanınır. Çiğ veya kavrulmuş haliyle tüketildiğinde, damaklarda bıraktığı benzersiz aroma ve tat, onu diğer fındık türlerinden ayrıcalıklı kılıyor. Kahverengi tonlarındaki parlak kabuğu, loblu yapısı ve hafif tüylü ucuyla tanınan Giresun Tombul Fındığı, bir coğrafyanın ve bir yaşam tarzının simgesi.
