Ferritin Düşüklüğü

Ferritin, vücuttaki demir depolarını ölçen önemli bir biyomarkerdir. Ferritin seviyelerindeki anormallikler, vücutta çeşitli sağlık sorunlarına işaret edebilir. Sağlıklı bir yaşam için düzenli sağlık kontrolleri ve uygun tedavi yöntemleriyle ferritin seviyelerinin izlenmesi önemlidir. Bu içeriğimizde ferritin düşüklüğü nedir, neden olur, ferritin düşüklüğü vücutta nelere yol açar gibi konu başlıklarına detaylı olarak değineceğiz.

Ferritin Nedir?

“Ferritin nedir?” Ferritin, demir mineralinin depo şeklidir. Ferritin, vücutta demir depolayan bir protein kompleksidir. Demirin depolanması ve serbest bırakılmasıyla ilgilidir. Bir çeşit depo proteinidir. Vücutta yaklaşık olarak günde 1 mg demir emilir. Ferritin ile vücut demir depoları korunur ve normale yakın bir korelasyona sahiptir.

Neredeyse tüm vücut hücrelerinde bulunur ve asıl görevi demiri saklamak, depolamaktır. En çok karaciğer ve bağışıklık sistemi hücrelerinde yer alır. Gerekli olduğu durumlarda demiri depolayan ferritin, yine gerekli olduğu zamanlarda demiri serbest bırakır ve yeterli hemoglobin üretilmesi için çalışır.

Vücudun demir rezervlerini ölçmek amacıyla kullanılan ferritin seviyeleri, cinsiyet ve yaşa göre değişir; ancak ferritin normal değeri çoğu zaman erkeklerde 20-500 ml/ng, kadınlarda da 20-200 ml/ng arasında gözlemlenir.

Çalışma: “The role of ferritin in iron homeostasis and immune function” – Nature Reviews Immunology (2012)

Bulgular: Ferritinin bağışıklık sistemi üzerindeki etkileri ve demir homeostazisindeki rolü incelenmiştir.

Kaynak: Nature Reviews Immunology

Ferritin Kaç Olmalı? Normal Değeri Nedir?

Normal ferritin seviyeleri laboratuvardan laboratuvara değişmekle birlikte, çoğu zaman erkeklerde 20-500 ml/ng, kadınlarda da 20-200 ml/ng  normal kabul edilir. Tipik aralığın altındaki sonuçlar demir eksikliğini gösterir. Bu sonuçlar aynı zamanda anemi anlamına da gelebilir. Yüksek ferritin seviyesinin ise çeşitli nedenleri olabilir. Nedeni belirlemek için daha fazla test gerekebilir.

Ferritin Düşüklüğü Nedir?

Ferritin düşüklüğü, demir eksikliğinden kaynaklanır, demir depolarının azaldığı ve düşük olduğu anlamına gelir. Yapılan kan testlerin sonucunda normal rakamların altında olan ferritin oranı, ferritin düşüklüğü olarak tanımlanır. Vücuttaki demir miktarının azalmasıyla kişide ferritin düşüklüğü gözlemlenir. Kan testinde ferritin değeri 20 mg/nL’nin altında ise ferritin düşüklüğü tanısı konulur.

Çeşitli nedenlerden dolayı kişide ferritin yüksekliği yaşandığı gibi ferritin eksikliği de görülebilir. Yetersiz demir alımı, artan demir ihtiyacı, gastrointestinal kanamalar, menstruasyon, hamilelik ve emzirme dönemleri başlıca ferritin düşüklüğü nedenleri arasında yer alır.

Ferritin Düşüklüğü Neden Olur?

Ferritin düşüklüğü beslenme, biyolojik, genetik gibi çeşitli nedenlerden dolayı yaşanabilir. Ferritin düşüklüğünün yaygın nedenleri şu şekilde listelenebilir:

• Aspirin ve steroid ilaçların kullanımı kandaki demirin azalmasına neden olabilir ve bu durumun sonucunda ferritin düşüklüğü yaşanabilir.
• Toplumda pek çok kişide görülen demir eksikliği anemisi, ferritin düşüklüğünün bir nedenidir.
• Alkol ve sigara alışkanlığı olan kişilerde ferritin düşüklüğü görülebilir. Çünkü bu gibi zararlı alışkanlıklar demirin depolanmasını engellemektedir.
• Yoğun çay ve kahve tüketimi ferritin değerlerini düşürebilmektedir.
• C vitamini eksikliği ferritin düşüklüğüne neden olabilir.
• Yoğun kan kaybı yaşatan kaza ve yaralanmalar da bir nedendir.
• Kadınların regl dönemlerinde yoğun kanama yaşanıyorsa, ferritin düşüklüğü yaşanabilir. Yoğun kanama ve kan kaybı ferritin düşüklüğüne neden olabilir.
• Kronik enfeksiyon hastalığı olanlar ferritin düşüklüğü yaşayabilir.
• Bağırsaklarda oluşan bir iltihaplanma demir emilimini önler ve kanda ferritin düşüklüğüne ortam hazırlayabilir.
• Karaciğerde oluşan Hepatit türleri ve diğer karaciğer rahatsızlıkları ferritin düşüklüğü yaşatır.
• Ferritin düşüklüğü kanser tanısı konulan kişilerde sıkça yaşanan bir rahatsızlık olmaktadır. Özellikle kolon ve bağırsak kanseri olan hastalarda ferritin düşüklüğü gözlemlenebilir.

Çalışma: “Iron deficiency anemia: a common and curable disease” – Cold Spring Harbor Perspectives in Medicine (2013)

Bulgular: Demir eksikliği anemisinin semptomları ve tedavi yöntemleri tartışılmıştır.

Kaynak: Cold Spring Harbor Perspectives in Medicine

Ferritin Düşüklüğü Belirtileri Nelerdir?

Ferritin düşüklüğü, vücudun yeterli oranda ferritin oranına sahip olmadığını gösterir. Yapılan kan testlerin sonucunda normal aralığın altında olan ferritin değerlerini ifade eder. Vücuttaki demir miktarının azalmasıyla birlikte kişide ferritin düşüklüğü belirtileri görülebilir.

Kişide ferritin eksikliği olup olmadığı biyolojik ve psikolojik işaretlerle anlaşılabilir. Ferritin düşüklüğü belirtileri genellikle şu şekilde gözlemlenebilir:

• Halsizlik
• Yorgunluk
• Gerginlik
• Duygu geçişleri
• Tırnaklarda kırılma
• Dudaklarda çatlama
• Uçuk
• Nabız artışı
• İştah kaybı
• Kulak çınlaması
• Saçlarda dökülme
• Uyuşma hissi
• Toprak yeme isteği
• Odaklanamama
• Ciltte soluklaşma durumu
• Unutkanlık

Çalışma: World Health Organization. (2020). WHO guideline on use of ferritin concentrations to assess iron status in populations.

Bulgular: Bu çalışma, belirli bir grubun demir durumunu değerlendirmek için göstergeleri kullanmıştır. Sonuç olarak da demir müdahaleleri izlenmiş ve bunların değerlendirilmesi için ferritin konsantrasyonları kullanılmıştır. Bunlar küresel kanıtlardır.

Kaynak: World Health Organization.

Ferritin Nasıl Yükseltilir?

Ferritin seviyelerini yükseltmek için alınabilecek çeşitli adımlar ve dikkat edilmesi gereken hususlar bulunur. Peki, ferritin düşüklüğüne ne iyi gelir, ferritin düşüklüğü nasıl giderilir? Şu seçenekler doktor gözetiminde değerlendirilebilir, beslenme planına eklenebilir:

• Taze Meyve: Mevsiminde taze meyveler tüketmek ferritin seviyelerini normale taşımak için destek olabilir.
• C Vitamini: C vitamini bakımından zengin beslenmek demir emilimi açısından önemlidir. Limon, portakal, mandalina gibi besinler demir emilimini destekler.
• Et ve Balık: Kırmızı et, kümes hayvanları ve balık gibi et türleri demir miktarını artırmaya yardımcıdır.
• Demir Takviyesi: Doktor reçetesi ile kullanabileceğiniz demir ilaçları yardımcı olacaktır. Gerekli testler sonucunda doktorun verdiği demir ilaçları düzenli ve prosedüre uygun kullanılmalıdır.
• Yeşil Yapraklı Sebzeler: Brokoli, ıspanak, lahana, tere, roka, maydanoz, Brüksel lahanası demir miktarını artırmaya yardımcı olabilir.
• Kuru Yemiş: Kabuklu kuru yemiş ve kuru meyveler demir içeriğine sahiptir. Demir oranını yükselten bu besinlere badem, kuru kayısı, kuru şeftali, üzüm örnek verilebilir.
• Baklagiller: Nohut, fasulye, kırmızı mercimek, börülce, bezelye gibi kuru baklagiller ve buğday, arpa, yulaf gibi tahıllar ferritin düşüklüğü için tercih edilebilecek kuru baklagiller arasındadır.
• Deniz Mahsulleri: Mevsiminde tüketilen deniz ürünleri demir emilimini artırabilir.

Demir Açısından Zengin Besinler Tüketmek

Demir içeriği bakımından zengin besinler, ferritin seviyelerini artırmanın etkili yollarından biridir:

• Kırmızı et
• Deniz ürünleri
• Baklagiller
• Yeşil yapraklı sebzeler
• Kuru yemişler ve tohumlar
• Kurutulmuş meyveler

C Vitamini Alımını Artırmak

C vitamini, demir emilimini artıran önemli bir faktördür. Demir kaynağı gıdalar ile birlikte C vitamini açısından zengin besinlerin birlikte alınması, demirin vücut içerisinde çok daha iyi emilmesini sağlayabilir. C vitamini açısından bol olan gıdalar arasında turunçgiller (portakal, limon), çilek, kivi, brokoli ve kırmızı biber bulunur​.

Demir Takviyeleri Kullanmak

Demir takviyeleri, düşük ferritin düzeylerini artırmak için etkili olabilir. Ancak demir takviyeleri kullanmadan önce bir doktora danışmak önemlidir. Çünkü aşırı demir alımı toksik olabilir ve sağlık sorunlarına yol açabilir​.

Altta Yatan Nedenleri Tedavi Etmek

Ferritin düşüklüğüne neden olan altta yatan durumların tedavi edilmesi, ferritin seviyelerinin normale dönmesine yardımcı olabilir. Örneğin, kronik kan kaybına yol açan bir durum varsa (gastrointestinal kanamalar gibi), bu durumun tedavi edilmesi gereklidir. Aynı şekilde, demir emilim bozuklukları gibi durumlar da tedavi edilmelidir​.

Çalışma: Koperdanova, M., & Cullis, J. O. (2015). Interpreting raised serum ferritin levels.

Bulgular: Bu çalışma, serumdaki ferritin seviyelerini yükseltmek için neler yapılabileceğinden bahsetmektedir.

Kaynak: Bmj, 351.

Ferritin Düşüklüğü Nelere Sebep Olur?

Ferritin düşüklüğü, demir eksikliği anemisi gibi durumlara yol açabilir. Bu durum; yorgunluk, soluk cilt, baş dönmesi gibi belirtilere neden olabilir​.

Ferritin Testi Nedir, Nasıl Yapılır?

Ferritin testi, kan örneği alınarak yapılır ve demir depolarını ölçer. Test öncesi belirli durumlarda aç kalmak gerekebilir. Test sırasında kolunuzdan bir iğne ile kan alınıp laboratuvara gönderilir. Test sonuçları genellikle birkaç gün içinde çıkabilir.

Ferritin Düşüklüğü Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Ferritin Düşüklüğü Kanser Habercisi Midir?

Ferritin düşüklüğü tek başına kanser habercisi değildir; ancak bazı kanser türlerinde düşük ferritin seviyeleri görülebilir. Mutlaka doktor gözetiminde olmak bu aşamada önemlidir.

Ferritin Düşüklüğü Saç Dökülmesi Yapar Mı?

Evet, ferritin düşüklüğü saç dökülmesine neden olabilir​.

Ferritin Kaç Olursa Tehlikelidir?

Ferritin seviyesi 1000 ng/mL üzerinde veya 20 mg/nL’nin altında ise tehlikeli olabilir.

Ferritin Nasıl Yükseltilir?

Demir açısından zengin gıdalar tüketmek ve doktor onayı ile demir takviyeleri almak ferritini yükseltilebilir.

Ferritin En Hızlı Nasıl Yükseltilir?

Demir takviyeleri almak ve demir açısından zengin, sağlıklı besinler tüketmek ferritini hızlı şekilde artırabilir.

Vücuttaki Demir Depoları Neden Boşalır?

Yetersiz demir alımı, kronikleşen kan kaybı veya demir emilim bozuklukları demir depolarının boşalmasına neden olabilir.

Sağlıklı Bir Kadında Ferritin Kaç Olmalı?

Sağlıklı bir kadında ferritin seviyeleri 11-307 ng/mL arasında olmalıdır.

Demir ve Ferritin Arasındaki Fark Nedir?

Demir, kandaki elementtir; ferritin ise demirin depolandığı proteindir​.

Beslenmeye Bağlı Demir Eksikliği Nedenleri

Demir Eksikliğine İyi Gelen En Etkili 11 Besin

Demir Eksikliği Belirtileri: En Yaygın İşaretler

Ferritin Nedir? Düşüklüğü ve Yüksekliği, Yaşa Göre Normal Değeri

B12 Nelerde Bulunur? Eksikliği Nasıl Giderilir? B12 Kaynağı Besinler

Blog sayfamızda sağlıklı yaşam, diyet ve kişisel bakım konularını kapsayan yazılar genel bilgilendirme amaçlıdır. Kategoride çeşitli hastalıklar için evde bitkisel çözüm önerileri, besleyici fonksiyonel gıda takviyeleri, doğal cilt ve saç bakımı maskesi tarifleri ile uygulanışları, kilo kontrolüne yardımcı diyet listeleri ve sağlıklı beslenme programları yer almaktadır. İlgili besinin, ürünün ya da diyet listesinin etkileri her bünyede değişkenlik gösterebilir. Yazı yayına alındıktan sonra, zaman içerisinde güncelliğini ve geçerliliğini yitirebilir. Sunmuş olduğumuz bilgiler hiçbir zaman doktor teşhisinin yerini tutmaz, reçete niteliği taşımaz. Bilgileri uygulamadan önce alanında uzman görüşü almanızı tavsiye eder; aksi durumda oluşabilecek yan etkilerden sitemizin sorumlu tutulamayacağını önemle hatırlatırız.