Folik Asit Düşüklüğü Nedir?
Folik asit, vücut için öneme sahip bir B vitamini türüdür. Hücrelerin yenilenmesi, DNA sentezi ve kırmızı kan hücrelerinin üretimi gibi birçok önemli süreçte rol oynar. Günlük beslenmemizde yeterince folik asit almadığımızda ya da vücudumuz bu vitamini yeterince ememediğinde, folik asit eksikliği ortaya çıkabilir. Bu eksiklik, enerji kaybından anemiye kadar farklı sağlık sorunlarına neden olabilir.
Peki, folik asit eksikliği nedir, folik asit eksikliği belirtileri nelerdir, folik asit eksikliği neden olur? Bu içeriğimizde, folik asit eskiliğine dair merak edilen soruları yanıtladık.
En doğru bilgiler ve sağlıklı sonuçlar için uzman doktor desteği alınız. İçeriğimizde yer alan bilgiler reçete niteliği taşımaz. Sağlıklı günler dileriz…
Folik Asit Eksikliği Nedir?
Folik asit eksikliği, vücudun folik asit seviyelerinin yetersiz olmasıdır. Folik asit, B9 vitamini olarak bilinir, suda çözünen bir vitamindir ve vücutta önemli fonksiyonlara sahiptir. DNA sentezi, hücre bölünmesi ve kırmızı kan hücrelerinin üretimi gibi süreçlerde kritik rol oynar. Eksikliği, vücudun bu hayati süreçleri yeterince yerine getirememesine yol açabilir.
Folik Asit Normal Değer Aralığı
Folik asit seviyelerinin normal referans aralığı, genellikle 5 ila 15 ng/mL (nanogram/mililitre) arasında kabul edilmektedir. Bu aralık, laboratuvarlar arasında farklılık gösterebilir, ancak genel olarak bu değerler, sağlıklı bir folik asit seviyesi olarak kabul edilir.
Kaynak: Office of Dietary Supplements, National Institutes of Health. Folate (Folic Acid)
| Parametre | Referans Aralığı |
|---|---|
| Folik Asit Seviyesi | 5 – 15 ng/mL |
Kaynak
National Institutes of Health (NIH) Besin Takviyeleri Ofisi: Folik asitin DNA sentezi ve kırmızı kan hücrelerinin üretimindeki rolü hakkında kapsamlı bilgi sağlar. Folat Bilgi Formu
Dünya Sağlık Örgütü (WHO): WHO’nun folik asit seviyeleri üzerine rehberinde, folik asitin nöral tüp defektlerini önlemedeki önemi ele alınmıştır. WHO Folat Rehberi
Folik Asit Eksikliği Belirtileri
Folik asit eksikliği, vücutta anemiden sindirim sorunlarına kadar birçok belirtiyle kendini gösterebilir. Folik asit eksikliği neler yapar, birlikte inceleyelim:
Folik asit eksikliğinin belirtileri şunlar olabilir:
- Yorgunluk ve halsizlik
- Soluk cilt
- Nefes darlığı
- Sinirlilik veya huzursuzluk
- Konsantrasyon güçlüğü
- Dilin şişmesi ve kızarması (glossit)
- Açıklanamayan kilo kaybı
Folik asit eksikliği, kırmızı kan hücrelerinin üretimini azaltarak megaloblastik anemiye yol açabilir. Anemisi olan kişiler, çok az sayıda RBC’ye sahiptir. Bu durum, dokuları ihtiyaç duyduğu oksijenden mahrum edebilir. Anemi; yorgunluk, halsizlik, nefes darlığı ve soluk cilt gibi belirtilerle kendini gösterir. İştahsızlık, mide bulantısı, ishal ve kilo kaybı gibi gastrointestinal sorunlar ortaya çıkabilir. Bazen B12 ve folik asit eksikliği aynı anda görülebilir. Bu durum da anemiye yol açabilir.
Uzun süreli folik asit eksikliği, sinir sistemi üzerinde olumsuz etkiler yaparak; depresyon, unutkanlık ve bilişsel bozukluklara yol açabilir. Ayrıca, bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olarak enfeksiyonlara karşı direnci azaltabilir.
Hamile kadınlarda folik asit eksikliği, bebekte beyin ve omurga gelişiminde sorunlara neden olabilir. Nöral tüp defekti gibi doğumsal anomalilere yol açabilir.
Folik asit eksikliği; zayıflık, yorgunluk, düzensiz kalp atışı, nefes darlığı, sinirlilik, uyuşukluk konsantrasyon zorluğu, saç dökülmesi, saç beyazlaması, kaslarda güçsüzlük, soluk ten, aft olarak bilinen ağız yaraları, baş ağrısı, baş dönmesi, iştahsızlık, kilo kaybı, dilde şişme, depresyon, büyüme ve gelişim problemleri gibi belirtilere sebep olabilir.
B9 vitamininin farklı bir formu olan folatın eksikliğinde ise; hızlı kalp atışı (taşikardi), hızlı nefes alıp verme (takipne), ciltte kızarıklık ve pullanma şeklinde görülen iltihap, dinlemekle duyulan kalp üfürümü, yutma sırasında ağrı, dilde pürüzsüzleşme ve hassasiyet, ağızda ülser şeklinde kanamalı yaralar, ağız köşelerinde çatlaklar ve folik asitin yan etkileri görülebilir.
Mayo Clinic, folik asit eksikliğinin belirtileri ve komplikasyonları, anemi, sindirim sorunları ve sinir sistemi üzerindeki etkiler gibi konularda kapsamlı bilgiler sunar. Folat Eksikliği Bilgi Formu
Kaynak: Mayo Clinic
Folik Asit Eksikliği Neden Olur?
Folik asit bakımından yetersiz beslenme, vücudun normalden fazla folik aside ihtiyaç duyması ve emilim bozuklukları başta olmak üzere folik asit eksikliğinin birçok nedeni olabilir. İşte folik asit eksikliğinin nedenleri:
- Yetersiz Beslenme: Yetersiz beslenme, folik asit eksikliğinin en yaygın nedenlerinden biridir. Günlük beslenmenizde yeşil yapraklı sebzelere, baklagillere ve tam tahıllara daha fazla yer açarak folik asit alımını artırabilirsiniz.
- Artan İhtiyaç: Gebelik, emzirme, hızlı büyüme dönemleri gibi durumlarda folik asit ihtiyacı artar. Bu dönemlerde yeterli alım sağlanmazsa eksiklik oluşabilir. Bir sağlık uzmanına danışarak bu dönemler için uygun dozda folik asit takviyesi alabilirsiniz.
- Emilim Bozuklukları: Çölyak hastalığı, Crohn hastalığı gibi sindirim sistemi hastalıkları, folik asitin bağırsaklardan emilimini zorlaştırarak eksikliğe neden olabilir. Böyle bir rahatsızlığınız varsa “doktor önerisi ile” folik asit takviyesi almaya başlayabilirsiniz.
- İlaç Kullanımı: Metotreksat gibi bazı ilaçlar, folik asit metabolizmasını etkileyerek eksikliğe yol açabilir.
- Alkol Tüketimi: Ayrıca aşırı alkol tüketimi, vücudun folik asiti emme ve kullanma yeteneğini azaltabilir.
Kaynak
National Institutes of Health (NIH) Besin Takviyeleri Ofisi: Folik asit eksikliğinin yetersiz beslenme, gebelik ve emilim bozuklukları gibi nedenlerle nasıl ortaya çıkabileceği hakkında bilgi sağlar. Folat Bilgi Formu
Dünya Sağlık Örgütü (WHO): Folik asit eksikliğinin hamilelik sırasında neden olduğu riskler ve genel sağlık üzerindeki etkileri hakkında WHO’nun yayımladığı rehberler. WHO Folat Rehberi
Mayo Clinic: Folik asit eksikliğinin alkol tüketimi, belirli ilaçlar ve sindirim sistemi hastalıklarıyla ilişkisini ele alan bilgiler sunar. Folat Eksikliği Bilgi Formu
Harvard T.H. Chan School of Public Health: Folate (Folic Acid)
Folik Asit Eksikliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Peki, folik asit eksikliği tedavi edilmezse ne olur?
- Megaloblastik anemi
- Nörolojik sorunlar
- Kalp hastalığı
Uzun süreli folik asit eksikliği çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir. Bunların başında ise anemi gelir. Tedavi edilmemiş folik asit eksikliği, sürekli düşük kırmızı kan hücresi üretimi nedeniyle kronik anemiye neden olabilir. Anemi nedeniyle sürekli yorgunluk, baş dönmesi ve genel yaşam kalitesinde düşüş oluşabilir.
Uzun süreli eksiklik, sinir sistemi üzerinde kalıcı hasar yaratabilir; bu da bilişsel bozukluklar, depresyon ve nörolojik fonksiyonlarda gerilemeye neden olabilir.
Folik asit eksikliği, kalp hastalıkları ve belirli kanser türleri için risk faktörü olarak kabul edilir. Yetersiz folik asit alımı, homosistein seviyelerini artırarak kardiyovasküler hastalık riskini artırabilir. Hamilelikte folik asit eksikliği, düşük riskini artırabilir, erken doğum veya nöral tüp defektleri gibi bazı doğum kusurlarına yol açabilir.
Kaynak
Harvard T.H. Chan School of Public Health: Uzun süreli folik asit eksikliğinin anemi, sinir sistemi hasarları ve kardiyovasküler hastalıklar üzerindeki etkilerini açıklar. Folat ve B Vitamini
Centers for Disease Control and Prevention (CDC): Hamilelikte folik asit eksikliğinin nöral tüp defektlerine yol açabileceği hakkında bilgiler sağlar. Gebelikte Folik Asit
Folik Asit Eksikliği Hangi Hastalıklara Yol Açar?
- Nöral Tüp Defektleri: Hamilelik sırasında folik asit eksikliği, bebekte omurilik ve beynin doğru gelişmemesine yol açarak spina bifida gibi nöral tüp defektlerine neden olabilir.
- Megaloblastik Anemi: Folik asit eksikliği, kırmızı kan hücrelerinin büyüme ve gelişimini olumsuz etkileyerek megaloblastik anemiye yol açabilir.
- Kalp Hastalığı: Yetersiz folik asit, homosistein seviyelerini artırarak kalp hastalıkları riskini artırabilir. Yüksek homosistein seviyeleri, kalp krizi, felç gibi kardiyovasküler olaylara zemin hazırlayabilir.
- Depresyon ve Bilişsel Bozukluklar: Folik asit eksikliği, depresyon, demans ve bilişsel gerileme gibi nöropsikiyatrik bozukluklara yol açabilir.
Kaynak
Centers for Disease Control and Prevention (CDC): Hamilelik sırasında folik asit eksikliğinin spina bifida ve diğer nöral tüp defektlerine neden olabileceği hakkında bilgi sunar. Gebelikte Folik Asit
National Institutes of Health (NIH) Besin Takviyeleri Ofisi: Folik asit eksikliğinin megaloblastik anemiye ve kardiyovasküler hastalıklara nasıl yol açabileceğini açıklar. Folat Bilgi Formu
Harvard T.H. Chan School of Public Health: Folik asit eksikliğinin bazı kanser türleri ve nöropsikiyatrik bozukluklarla ilişkisi hakkında bilgi verir. Folat ve B Vitamini
Folik Asit Eksikliği Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Folik Asit Vücutta Eksik Olursa Ne Olur?
Folik asit eksikliği, vücudun düzgün çalışmasını olumsuz yönde etkileyebilir ve çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Peki, folik asit eksikliği hangi hastalıklara yol açar?
Folik asit eksikliği, vücudun yeterli miktarda kırmızı kan hücresi üretememesine yol açabilir, bu da anemiye neden olur. Anemi, yorgunluk, halsizlik, nefes darlığı ve soluk cilt gibi belirtilerle kendini gösterir.
Hamile kadınlarda folik asit eksikliği, bebekte nöral tüp defekti (spina bifida gibi) gibi doğumsal anomalilere yol açabilir. Bu nedenle gebelik döneminde folik asit alımı hayati öneme sahiptir.
Folik asit eksikliği, bağışıklık sisteminin zayıflamasına ve enfeksiyonlara karşı direncin azalmasına neden olabilir. Ayrıca mide bulantısı, iştahsızlık, ishal ve kilo kaybı gibi sindirim sorunlarına yol açabilir.
Uzun süreli folik asit eksikliği, sinir sistemi üzerinde olumsuz etkiler yapabilir ve depresyon, hafıza sorunları, bilişsel bozukluklar gibi nörolojik ve psikolojik sorunlara yol açabilir.
Folik Asit Eksikliği İçin Ne Yenmeli?
Folik asit eksikliğini önlemek veya gidermek için folik asit açısından zengin besinlerin tüketilmesi önemlidir. Ispanak, marul, roka, pazı gibi yeşil yapraklı sebzeler, folik asit açısından oldukça zengindir. Nohut, mercimek, fasulye, bezelye gibi baklagiller, folik asit alımını artırmak için mükemmel bir kaynaktır.
Folik asit seviyeniz düşükse; portakal, limon, mandalina gibi narenciye meyvelere günlük beslenmenizde daha fazla yer verebilirsiniz. Bunlara ek olarak, Badem, ceviz, ay çekirdeği gibi kuru yemişler ve tohumlar, folik asit alımını destekler.
Tam buğday ekmeği, yulaf, kahverengi pirinç gibi tam tahıllar, diyetinize folik asit eklemenin bir başka yoludur. Son olarak; avokado, muz, papaya gibi meyveler de folik asit açısından zengindir.
Folat Düşüklüğü Tehlikeli Midir?
Evet, folat düşüklüğü tehlikeli olabilir. Yukarıda belirtilen sağlık sorunlarının yanı sıra, uzun süreli folat eksikliği, özellikle hamile kadınlar ve çocuklar için ciddi riskler taşır. Hamilelik sırasında folik asit eksikliği, bebeğin beyin ve omurilik gelişiminde ciddi sorunlara yol açabilir.
Ayrıca, düşük riskini artırabilir ve erken doğuma neden olabilir. Yetişkinlerde ise, folat eksikliği, kardiyovasküler hastalıklar ve belirli kanser türleri için risk faktörü olarak kabul edilir. Ayrıca, zihinsel fonksiyonlarda azalma, depresyon ve bilişsel gerileme gibi sorunlara yol açabilir.
Folik Asit Nasıl Yükselir?
Folik asit açısından zengin besinleri düzenli olarak tüketmek, folik asit seviyelerini artırmanın en etkili yollarından biridir. Doktor önerisiyle folik asit takviyeleri almak da eksikliği gidermeye yardımcı olabilir. Özellikle hamilelik planlayan kadınlar, hamileler ve emziren anneler için folik asit takviyesi önerilmektedir.
B12 vitamini eksikliği, folik asit metabolizmasını olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle B12 vitamini seviyelerinin de kontrol edilmesi önemlidir.
Alkol, vücudun folik asiti emme yeteneğini azaltabilir. Alkol tüketimini sınırlamak, folik asit seviyelerinin korunmasına yardımcı olabilir.
Folik Asit İçeriği En Yüksek 15 Besin
Kalsiyum Eksikliğinin En Yaygın 10 Belirtisi
Demir Eksikliği Belirtileri: En Yaygın İşaretler
Magnezyum Eksikliği Belirtileri, Faydaları, Ne İşe Yarar?
Folat Nedir? Eksikliği ve Yüksekliği, Hangi Besinlerde Bulunur?
