Glutamin Ne İşe Yarar?

Glutamin Faydaları ve Görevleri

Glutamin, vücutta doğal olarak yer alan, proteinlerin yapı taşlarından biri olan amino asitlerdendir. Bağışıklık sistemini destekler, kas onarımı ve sindirim sağlığı üzerinde etkileri ile öne çıkar. Kas dokusunda yoğun olarak bulunan bu amino asit, stres veya yoğun fiziksel aktivite dönemlerinde ihtiyaç duyulan enerjiyi sağlar.

Glutamin Nedir?

Glutamin, birçok biyolojik süreçte kritik rol oynayan amino asittir. Bu amino asit stres, hastalık veya yoğun fiziksel aktivite durumlarında enerji yapı taşı olarak işlev görür. Glutamin, hücreler arası azot taşıyıcısı olarak protein sentezine, bağışıklık tepkisine ve bağırsak sağlığına katkıda bulunur. Ayrıca enerji ihtiyacı yüksek olan bağırsak ve bağışıklık hücreleri tarafından yoğun olarak tüketilir.

Bağışıklık sisteminin işleyişinde ve bağırsak mukozasının korunmasında görev alan glutamin, sporcu destek ürünlerinde de sıklıkla görülür.

BCAA glutamin kombinasyonlarında da kullanılır; bu karışım kas onarımı ve toparlanma sürecini desteklemek amacıyla tercih edilir. Glutamin eksikliği durumlarında, bu amino asidin metabolizmayı destekleyici etkileri nedeniyle takviye edilebilir.

Çalışma: Cruzat, V., Macedo Rogero, M., Noel Keane, K., Curi, R., & Newsholme, P. (2018). Glutamine: metabolism and immune function, supplementation and clinical translation.

Bulgular: Bu makalede glutaminin ne olduğu net şekilde ifade edilmektedir. Ayrıca kilit organlardaki glutamin metabolizmasının bağışıklık sistemi hücreleri için ne kadar önemli olduğuna dair entegre bir inceleme sunmaktadır. Bunun yanı sıra glutamin metabolizmasının etkisini ve katabolik durumlarda glutamin takviyesinin sonuçlarına dair tartışmalar da bu çalışmada yer almaktadır.

Kaynak: Nutrients.

Glutamin Ne İşe Yarar?

Kas performansını artırır.
Yorgunluğa iyi gelir.
Bağırsak florasını korur.
Ameliyat sonrası iyileşmeyi destekler.
Doku onarımı sağlar.
HIV/AIDS komplikasyonlarını düşürebilir.
Ağız içi iltihaplanmaları önler.
Antikanser etkisi gösterebilir.
Protein sentezinde görev alır.
Glutatyon seviyesini dengeler.
Karaciğer hasarından korur.
Kan şekerini dengeler.
Dokulara nitrojen taşır.
Bakteriyel patojenlerin kana geçişini engeller.
Otoimmünitik etkiler gösterebilir.
Büyüme hormonu düzeyini artırır.
Kilo kontrolü sağlar.

Kas Performansını Artırır

L-glutamin, kas performansı ve toparlanma sürecine katkı sağlar. Ağır antrenmanlar bittikten sonra kas glikojen depolarını yenileyip kas yıkımını önleyici rol üstlenir. Uzun süreli dayanıklılık egzersizleri sonrasında glutamin düzeylerinde düşüş gözlemlenebilir, bu da bağışıklık sisteminin zayıflayıp kaslarda yorgunluk hissine yol açabilir.

Glutamin amino asidi daha çok ağırlıkla uğraşan sporcuların kas yorgunluklarını azaltmak, dayanıklılıklarını yükseltmek, spor boyunca enerji vermek, kas kütlelerini korumak adına kullanılır.

Çalışma: Hiscock, N., & Pedersen, B. K. (2002). Exercise-induced immunodepression–plasma glutamine is not the link.

Bulgular: Bu çalışmada, glutaminin metabolik ve fonksiyonel özellikleri özetlenmiş ve hücresel bağışıklık ile glutamin konsantrasyonu arasındaki ilişki incelenmiştir. Akut egzersizlerde kas gelişimine bağlı olarak plazma glutamin tepkisinin ana hatları çizilmiş ve hem klinik durumlarda hem de akut, kapsamlı egzersiz sonrasında oral glutaminle beslenmenin etkisi tartışılmıştır.

Kaynak: Journal of Applied Physiology.

Yorgunluğa İyi Gelir

Uzun süreli, yorucu ve ağır egzersizle uğraşan sporcular, diğer insanlara göre enfeksiyon riskini daha çok taşıyabilir. Ayrıca bağışıklık sistemi hücrelerinin bu tür egzersizlerden sonra enfeksiyonlara karşı daha az savunma yapabildiğine dair bazı kanıtlar da vardır.

Bcaa glutamin takviyesinin stres altındaki bireylerde, sporcularda yorgunluk seviyelerini düşürdüğü ve bağışıklık fonksiyonlarını desteklediği belirlenmiştir. Bu amino asit, stres sonrası toparlanma sürecinde etkili olup yorgunluk yönetiminde destek verebilir.

Çalışma: Castell, L. M., Newsholme, E. A., & Poortmans, J. R. (1996). Does glutamine have a role in reducing infections in athletes?

Bulgular: Bu çalışmada, dayanıklılık egzersizi sonrasında atletlerde bağışıklık sistemi hücreleri için önemli bir yakıt olan plazma glutamin seviyesi azalması ve yorgunluk üzerindeki etkileri incelenmiştir. Bu bireylerde meydana gelen bariz bağışıklık baskılanmasından kısmen sorumlu olabileceği araştırılmıştır. 200’den fazla koşucu ve kürekçinin enfeksiyon düzeylerini izlenmiştir.

Kaynak: European journal of applied physiology and occupational physiology.

Bağırsak Florasını Korur

Glutamin, bağırsak mukozasının korunmasına katkıda bulunabilir. Bu amino asit, gastrointestinal sistemin bütünlüğünü destekleyerek bağırsak geçirgenliğini azaltıp inflamasyonu engelleyebilir. Glutamin takviyesi, bağırsak hastalıkları olan kişilerde iyileşme sürecini hızlandırıp bağırsak bariyerini koruyabilir.

Çalışma: Ziegler, T. R., Bazargan, N., Leader, L. M., & Martindale, R. G. (2000). Glutamine and the gastrointestinal tract.

Bulgular: Bağırsak mukozal atrofisi, yaralanma/onarım ve adaptasyona ilişkin klinik çalışmalara göre glutamin, ince bağırsak ve kolon mukozal hücrelerinde sitoprotektif etkiler göstermektedir.

Kaynak: Current Opinion in Clinical Nutrition & Metabolic Care.

Bağırsakları Çalıştırır

Glutamin, bağırsak hücreleri için ana enerji maddesi olarak görev alır. Özellikle enterosit adı verilen bağırsak hücrelerinin gelişimi için glutamin gereklidir. Araştırmalara göre glutamin eksikliği bağırsak mukozasında hasara yol açıp bağırsak geçirgenliğini artırabilir.

Çalışma: Van Der Hulst, R. R., Von Meyenfeldt, M. F., Deutz, N. E. P., Soeters, P. B., Brummer, R. J. M., von Kreel, B. K., & Arends, J. W. (1993). Glutamine and the preservation of gut integrity.

Bulgular: Parenteral glutamin dipeptit, total parenteral beslenme (TPM) alan postoperatif hastalarda nitrojen dengesini iyileştirebilir. Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar, bağırsağın yapısının ve fonksiyonunun glutamin tarafından korunduğunu göstermektedir. Bu çalışma, insanda da parenteral beslenmeye glutaminin eklenmesinin bağırsak geçirgenliğinin bozulmasını önleyip mukozal yapıyı koruduğunu göstermektedir.

Kaynak: The Lancet.

Ameliyat Sonrası İyileşmeyi Destekler

Glutamin, cerrahi müdahale sonrası iyileşme aşamasını hızlandırır. Ameliyatlardan sonra bağışıklık sistemi zayıflayabilir ve bu dönemde glutamin desteği, iyileşme sürecini destekleyebilir.

Çalışma: Wilmore, D. W. (2001). The effect of glutamine supplementation in patients following elective surgery and accidental injury.

Bulgular: Kontrollü elektif cerrahi prosedür ya da kazara meydana gelen yaralanmaya karşı metabolik yanıt, iskelet kası proteininin parçalanması ve amino asitlerin iç organların translokasyonu ile karakterize edilir. Glutamin (GLN) bu işlemlerde önemli rol oynar ve yer değiştiren nitrojenin yaklaşık üçte birini oluşturur. Mevcut veriler incelendiğinde bu çalışma göstermektedir ki, elektif cerrahi müdahale geçiren hastalarda GLN destekli intravenöz beslenme, nitrojen dengesini iyileştirip serbest hücre içi iskelet kası amino asit havuzunda bulunan azalmış GLN konsantrasyonunun düzeltilmesine yardımcı olabilir.

Kaynak: The Journal of nutrition.

Doku Onarımı Sağlar

Glutamin, hücre bölünmesini artırır; böylece doku tamiri sağlar. Büyük ameliyat sonrası veya travmatik yaralanmalarda iyileşmeyi destekleme amaçlı kullanılabilir. Hücrelerin büyümesi ve yenilenmesinde etkili olan glutamin, bu özelliğiyle yaraların daha kısa sürede kapanmasına yardımcı olabilir.

Çalışma: Kesici, U., Kesici, S., Ulusoy, H., Yucesan, F., Turkmen, A. U., Besir, A., & Tuna, V. (2015). Effects of glutamine on wound healing.

Bulgular: Yara iyileşmesini hızlandırmak adına glutamin (Gln), hidroksimetil bütirat (HMB) ve arginin (Arg) amino asitleri kullanılabilir. Bu çalışmanın amacı, Gln’nin yara iyileşmesinde doku hidroksiprolin (OHP) düzeyleri üzerindeki etkilerini sunmaktır.

Kaynak: International wound journal.

HIV/AIDS Komplikasyonlarını Düşürebilir

Glutamin, AIDS hastalarında görülen kilo kaybı, kas yıkımı ve bağışıklık sistemi sorunlarını azaltmada etkili olabilir. Özellikle AIDS hastalarında bağırsak mukozasında görülen hasar ve kas kaybını azaltarak, genel sağlık durumunu destekler. Glutaminin bu etkisi, AIDS hastalarında yaşam kalitesini artırabilir ve komplikasyonları azaltabilir.

Çalışma: Krupek, T., Ferrari, B. J. W., Silva, M. A. R. C. P. D., Schamber, C. R., Bertolini, D. A., Bruschi, M. L., … & Bazotte, R. B. (2020). Effervescent glutamine formulation improves the beneficial effects of antiretroviral therapies on immune function in HIV/AIDS carrier patients.

Bulgular: Bu çalışma, efervesan glutamin formülasyonu içeren oral takviyenin, antiretroviral tedavilerin yararlı etkileri üzerindeki etkisi, HIV/AIDS ile yaşayan kişilerde değerlendirmiştir.

Kaynak: Journal of Medicinal Food.

Ağız İçi İltihaplanmaları Önler

Oral mukozit, kanser tedavileri sırasında ortaya çıkan ağrılı ağız içi iltihaplanma durumudur. Glutamin, bu tür iltihaplanmaları azaltmada etkili bir ajan olarak kullanılabilir. Araştırmalar, glutamin takviyesinin kemoterapi ve radyoterapi gören hastalarda ağız içi dokularını koruyarak iltihaplanmayı önlemeye yardımcı olduğunu göstermiştir. Bu amino asit, ağız mukozasını güçlendirerek ağrı ve rahatsızlık hissini azaltabilir.

Çalışma: Chattopadhyay, S., Saha, A., Azam, M., Mukherjee, A., & Sur, P. K. (2014). Role of oral glutamine in alleviation and prevention of radiation-induced oral mucositis: A prospective randomized study.

Bulgular: Bu çalışma, oral glutamin süspansiyonunun radyoterapi sırasında objektif oral mukozitin süresini ve şiddetini önemli ölçüde azaltabileceğinden bahsetmektedir. 3. ve 4. derece mukozitlerin sıklığını ve süresini azalttığını göstermektedir.

Kaynak: South Asian journal of cancer.

Antikanser Etkisi Gösterebilir

Glutamin, bazı kanser hücrelerini baskılayarak faydalı etkiler gösterebilir. Glutaminin amino asiti kanser tedavilerinin yan etkilerini azaltabilir.

Çalışma: Dutta, S., Ray, S., & Nagarajan, K. (2013). Glutamic acid as anticancer agent: An overview.

Bulgular: Bu çalışmanın amacı, antikanser ajanlara konjugatlar ve olası antikanser ajanları olarak glutamik asit türevleri gibi glutamik asidin çeşitli rollerini vurgulamaktır.

Kaynak: Saudi Pharmaceutical Journal.

Protein Sentezinde Görev Alır

Glutamin, protein sentezi sırasında farklı amino asitlerin üretiminde görev alır. Kas dokusundaki amino asit havuzunu destekleyerek protein sentezine katkıda bulunup kas kaybını önler.

Çalışma: Newsholme, E. A., & Parry‐Billings, M. (1990). Properties of glutamine release from muscle and its importance for the immune system.

Bulgular: Bu çalışma, glutaminin hem makrofajlar hem de lenfositler için son derece önemli bir yakıt olduğundan, diğer aminoasitlere olan etkisinden bahsetmektedir.

Kaynak: Journal of Parenteral and Enteral Nutrition.

Glutatyon Seviyesini Dengeler

Glutamin, güçlü bir antioksidan olan glutatyonun üretimi için gerekli öncül maddedir. Glutaminin glutatyon üretimini artırıcı etkisi, stres altında olan kişilerde hücre sağlığının korunmasına katkıda bulunabilir.

Çalışma: Amores-Sánchez, M. I., & Medina, M. Á. (1999). Glutamine, as a precursor of glutathione, and oxidative stress.

Bulgular: En önemli antioksidan moleküllerden biri glutatyondur. Glutamin, glutatyonun öncüsü olduğundan, klinik diyete eklenmesi, yüksek glutatyon seviyelerini korumak ve oksidatif stres hasarını önlemek için kullanılabilir.

Kaynak: Molecular genetics and metabolism.

Karaciğer Hasarından Korur

Glutamin, karaciğer hücrelerinin büyümesini ve yenilenmesini destekleyerek karaciğer sağlığını iyileştirebilir. Glutamin, hepatosit adı verilen karaciğer hücrelerinin çoğalmasını teşvik edebilir. Bu etki, özellikle karaciğer hasarı veya toksinlerin etkisine maruz kalan bireyler için faydalı olabilir.

Çalışma: Wilmore, D. W., & Shabert, J. K. (1998). Role of glutamine in immunologic responses.

Bulgular: Glutamin, hücre çoğalması için gerekli bir besin maddesidir, karaciğer, inflamatuar hücreler ve enterositler için spesifik bir yakıt görevi görüp uygun konsantrasyonlarda mevcut olduğunda hücre fonksiyonunu geliştirebilir.

Kaynak: Nutrition.

Kan Şekerini Dengeler

Glutamin, insülin duyarlılığını artırarak kan şekeri kontrolüne yardımcı olabilir. Glutamin takviyesinin insülin direnci bulunan bireylerde insülin hassasiyetini artırdığı ve glikoz metabolizmasını desteklediği bildirilmiştir.

Çalışma: Li, C., Buettger, C., Kwagh, J., Matter, A., Daikhin, Y., Nissim, I. B., … & Matschinsky, F. M. (2004). A signaling role of glutamine in insulin secretion.

Bulgular: Bu çalışma, glutaminin, amino asit ve glukozla uyarılan insülin sekresyonunda bir sinyal molekülü olarak kritik rol oynadığına değinmektedir. Ayrıca glutamin etkisinin ortaya çıkması için β hücre depolarizasyonu ve ardından hücre içi kalsiyum yükselmesinin gerekli olduğunun varsayıldığından bahsetmektedir.

Kaynak: Journal of Biological Chemistry.

Dokulara Nitrojen Taşır

Glutamin, nitrojenin dokular arasında taşınmasında temel rol alan bir aminoasittir. Vücudun azot dengesini koruması için önemli olan bu amino asit, kas ve diğer organlar arasındaki nitrojen taşınmasında lokomotif olarak görev yapabilir.

Çalışma: Cruzat, V. F. (2019). Glutamine and skeletal muscle. In Nutrition and skeletal muscle (pp. 299-313).

Bulgular: Bu çalışma, glutaminin, purin ve pirimidin sentezine nitrojen atomu bağışlayabileceğinden bahsetmektedir.

Kaynak: Academic Press.

Bakteriyel Patojenlerin Kana Geçişini Engeller

Araştırmalar, glutaminin bağırsak sağlığı üzerinde önemli etkileri olduğunu ortaya koymaktadır. Bağırsak mukozasının koruyucu tabakasının güçlenmesine yardımcı olarak bağırsak bariyerinin geçirgenliğini azaltabilir. Böylece bakteriyel patojenlerin kana geçişi engellenebilir.

Çalışma: Calder, P. C., & Yaqoob, P. (1999). Glutamine and the immune system.

Bulgular: Bu çalışma, glutaminin bağışıklık sistemi hücreleri tarafından yüksek oranda kullanılıp bakteri kaynaklı enfeksiyonlarla mücadele edebileceğini göstermektedir. Optimal lenfosit çoğalmasını, lenfositler ve makrofajlar tarafından sitokin üretimini destekleyebileceğini bildirmektedir. Makrofaj aracılı fagositoz, glutamin mevcudiyetinden etkilenebilir. Hidrolize olabilen glutamin dipeptitler, in vitro lenfosit ve makrofaj fonksiyonlarını desteklemek için glutaminin yerini alabilir.

Kaynak: Amino acids.

Otoimmün Reaksiyonları Düzenler

Glutamin, bağışıklık sistemini destekleyen hücrelerin büyümesini ve işlevini artırabilir. Özellikle T-lenfositler ve makrofajlar gibi bağışıklık hücreleri için önemli bir enerji kaynağı olan glutamin, bağışıklık tepkilerini güçlendirerek otoimmün reaksiyonları düzenleyebilir.

Çalışma: Yu, Q., Tu, H., Yin, X., Peng, C., Dou, C., Yang, W., … & Xia, Q. (2022). Targeting glutamine metabolism ameliorates autoimmune hepatitis via inhibiting T cell activation and differentiation.

Bulgular: Otoimmün hepatite (AIH), karaciğer hücrelerine yönelik bir dizi T hücresi aracılı olay aracılık edip karaciğerdeki kalıcı inflamasyona ve sonunda da karaciğer sirozuna neden olabilir. Glutamin metabolizmasını hedeflemenin T hücresi aktivasyonu ve farklılaşması üzerinde etkisi gösterebilir.

Kaynak: Frontiers in Immunology.

Büyüme Hormonu Düzeyini Artırır

Glutamin takviyesi, büyüme hormonu salgılanmasını teşvik edebilir. Yapılan çalışmalarda, glutamin tüketiminin kısa süreli de olsa büyüme hormonu düzeylerinde artışa yol açtığı gözlemlenmiştir.

Çalışma: Welbourne, T. C. (1995). Increased plasma bicarbonate and growth hormone after an oral glutamine load.

Bulgular: Bu çalışmada, plazma glutamin, bikarbonat ve dolaşımdaki büyüme hormonu konsantrasyonları üzerindeki etkiyi belirlemek için dokuz sağlıklı deneğe oral glutamin yüklemesi uygulanmıştır. Glutamin uygulamasından sonra hem plazma bikarbonat konsantrasyonun hem de dolaşımdaki plazma büyüme hormonu konsantrasyonun yükseldiği saptanmıştır. Bu bulgular göstermektedir ki, küçük bir oral glutamin yükü; plazma büyüme hormonunun yanı sıra alkalin rezervlerini de artırabilir.

Kaynak: The American journal of clinical nutrition.

Kilo Kontrolü Sağlar

Glutamin, insülin salgılanmasını destekleyerek kan şekerinin dengelenmesine yardımcı olabilir ve böylece açlık hissini azaltabilir. Özellikle açlık hissini geciktirici etkisi, kilo kontrolü sağlamak isteyen bireyler için önem taşır. Kan şekeri stabilizasyonuna yardımcı olan bu amino asit, iştahı baskılayarak, özellikle besin alımının sınırlanması gereken durumlarda destekleyici olabilir.

Çalışma: Newsholme, P., Brennan, L., & Bender, K. (2006). Amino acid metabolism, β-cell function, and diabetes.

Bulgular: Bu çalışma, amino asitlerin insülin sekresyonunda, tokluk hissi sağlamada, doğrudan veya dolaylı (mitokondriyal kökenli olduğu varsayılan habercilerin üretilmesi yoluyla) olarak bir rol oynayabileceğinden bahsetmektedir.

Kaynak: Diabetes, 55 (Supplement_2), S39-S47.