Bazı bünyeler domatese veya içeriğindeki bileşenlere karşı hassas olabilir.

Tüketim öncesi sağlık profesyoneline danışınız.

Antioksidan Kaynağıdır

Domates, likopen başta olmak üzere güçlü antioksidanlar içerir. Likopen, vücuttaki oksidatif stresi düşürebilir. Aynı zamanda C vitamini ve beta-karoten gibi diğer antioksidanları da içerir, bu da bağışıklık sistemini güçlendirip bedeni çeşitli hastalıklardan koruyabilir.

Çalışma: Ali, M. Y., Sina, A. A. I., Khandker, S. S., Neesa, L., Tanvir, E. M., Kabir, A., … & Gan, S. H. (2020). Nutritional composition and bioactive compounds in tomatoes and their impact on human health and disease: A review.

Bulgular: Domateste bulunan fenolik bileşikler arasında quercetin, kaempferol, naringenin, kafeik asit ve lutein en yaygın olanlarıdır. Bu bileşiklerin çoğu antioksidan aktiviteye sahiptir ve insan vücudunu oksidatif strese bağlı çeşitli hastalıklara karşı koruyabilir.

Kaynak: Foods.

Kardiyovasküler Sağlığı Korur

Domatesin kalp ve damar sağlığına faydalı olmasının başlıca nedeni, içerdiği potasyum, lif ve likopendir. Potasyum, kan basıncını dengeleyip hipertansiyonu önleyerek kalp hastalıkları riskini azaltabilir. Likopen ise damarları korur ve arterlerin sertleşmesini engelleyerek kalp krizi riskini düşürebilir.

Çalışma: Collins, E. J., Bowyer, C., Tsouza, A., & Chopra, M. (2022). Tomatoes: An extensive review of the associated health impacts of tomatoes and factors that can affect their cultivation.

Bulgular: Bu incelemede, domates ve domates ürünleriyle zenginleştirilmiş bir diyetle ilişkili potansiyel sağlık yararları tartışılmaktadır. Bu tartışma konuları arasında domatesin antikanser özellikleri, kardiyovasküler ve nörodejeneratif hastalıklar üzerindeki etkisi, diyabete karşı koruması da bulunmaktadır.

Kaynak: Biology, 11(2), 239.

Kansere Yakalanma Riskini Azaltır

Kırmızı domates faydaları geniş bir yelpazeye yayılır. Örneğin, kanser riskini azaltabilecek önemli bileşenlere sahiptir. Likopen, özellikle prostat, akciğer ve mide kanseri gibi kanser türlerine karşı koruyucu özellikler taşır.
Araştırmalar, düzenli domates tüketiminin bazı kanser türlerine yakalanma olasılığını %40’a kadar azaltabileceğini göstermektedir. Bu etkinin, likopenin yanı sıra domatesin içerdiği fenolik bileşiklerden kaynaklandığı düşünülmektedir.

Çalışma: Giovannucci, E. (1999). Tomatoes, tomato-based products, lycopene, and cancer: review of the epidemiologic literature.

Bulgular: Bu çalışma, domates ve domates bazlı ürünlerin alımının, kandaki likopen (ağırlıklı olarak domatesten elde edilen bir bileşik) düzeyine bağlı olarak çeşitli kanser riskleriyle ilişkisine ilişkin epidemiyolojik literatürü gözden geçirmektedir. Belirlenen 72 çalışmadan 57’si, domates alımı veya kandaki likopen düzeyi ile belirli bir anatomik bölgedeki kanser riski arasında ters ilişki olduğu saptanmıştır. Faydalı olduğuna dair kanıtlar ise prostat, akciğer ve mide kanserleri için en güçlü verileri sunmaktadır.

Kaynak: Journal of the national cancer institute.

Göz Sağlığına Faydalıdır

Domates, lutein ve zeaksantin gibi karotenoidler içerir. Bu bileşenler göz sağlığını koruyarak özellikle yaş ilerledikçe ortaya çıkmaya başlayan makula dejenerasyonu ve katarakt gibi göz hastalıklarına yakalanma riskini azaltabilir.

Çalışma: Manzi, F., Flood, V., Webb, K., & Mitchell, P. (2002). Beta Carotene and Eye Health.

Bulgular: Bu çalışma diyetin koruyucu etkilerine dair deneysel kanıtlar sunmaktadır. Karotenoidler açısından zengin domateslerin retina pigment epitelindeki oksidatif strese etkisi oldukça yüksektir.

Kaynak: Public Health Nutr.

Cildi Yaşlanma Belirtileri ve UV Işınlarından Korur

Domates, içerdiği likopen ve beta-karoten gibi antioksidanlar sayesinde cilt sağlığını korur. Likopen, ciltte UV ışınlarının zararlı etkilerini azaltarak cildin yaşlanmasını yavaşlatabilir. Ayrıca, domatesin içerdiği C vitamini, kolajen üretimini artırarak cildin elastikiyetini korumaya yardımcı olabilir. Domates tüketimi, ciltte parlak bir görünüm kazandırabilir.

Çalışma: Fajriyani, A., Nurfirzatulloh, I., Suherti, I., Insani, M., Sephia, R. A., Shafira, R. A., & Yuniarsih, N. (2023). The Potential of Various Cosmetic Preparations of Tomato Fruit (Solanum lycopersicum) in Medicinal Uses: A Systematic Literature Review.

Bulgular: Bu çalışma göstermektedir ki, kozmetik alanında domates işlenebilir bir üründür ve içindeki likopen veren bileşik cilde sağlık açısından fayda sağlayabilir. Domates doğrudan cildi korumak için kullanılabilecek çeşitli preparatlara dönüştürülebilir. Ekstraktlar veya diğer doğal domateslerden elde edilen bileşenler kullanılabilir ve cilt rengini açıcı kremler, yaşlanma karşıtı ürünler, yüz maskeleri, nemlendiriciler, temizleme sabunları ve enzim kabukları olarak ürünleştirilebilir.

Kaynak: Eureka Herba Indonesia.

Sindirimi Düzenler, Bağırsakları Çalıştırır

Domates, yüksek lif içeriğine sahiptir. Lif, bağırsak hareketlerini düzenleyerek kabızlık sorunlarını önleyip bağırsağa destek olur. Ayrıca domatesin içerdiği doğal asitler mide sağlığına fayda sağlayarak sindirimin daha etkin bir şekilde gerçekleşmesine yardımcı olabilir. Bu etkiler sayesinde domates yemenin faydaları arasında sindirimi iyileştirmesi öne çıkar.

Çalışma: Hwang, E. S., & Kim, S. (2023). Effect of in vitro gastrointestinal digestion on phytochemicals and antioxidant activities in cherry tomatoes (Solanum lycopersicum var. cerasiforme).

Bulgular: Bu çalışma, kiraz domateslerdeki toplam polifenoller, flavonoidler, karotenoidler ve antioksidan kapasite düzeyleri simüle edilmiş in vitro gastrointestinal sindirim üzerindeki etkisini araştırmaktadır.

Kaynak: Preventive Nutrition and Food Science.

Kemik Yapısını Güçlendirir

Domates, içerdiği K vitamini ve kalsiyum sayesinde kemik sağlığına katkı sunabilir. K vitamini, kemiklerin güçlenmesi ve kırıkların önlenmesi için önemli bir role sahiptir. Ayrıca, likopen gibi antioksidanlar kemik yapısının korunmasına ve yaşa bağlı kemik hastalıklarının riskinin azalmasına katkıda bulunabilir.

Çalışma: Rao, L. G., & Rao, A. V. (2018). Lycopene, tomatoes, and bone health. Lycopene and Tomatoes in Human Nutrition and Health.

Bulgular: Reaktif oksijen türlerinin (ROS) neden olduğu oksidatif stres, osteoporoz da dahil olmak üzere pek çok kronik hastalıkların riskiyle ilişkilidir. Likopen, yaşa bağlı kronik hastalık riskini azaltabilir.

Kaynak: Book, Lycopene and Tomatoes in Human Nutrition and Health.

Bağışıklığı Güçlendirir

Domates, bağışıklık sistemini güçlendiren çeşitli vitaminler ve antioksidanlar içerir. Domatesin içindeki fenolik bileşenler bağışıklık hücrelerinin etkinliğini artırıp vücudun savunma sistemini güçlendirebilir.

Çalışma: Collins, E. J., Bowyer, C., Tsouza, A., & Chopra, M. (2022). Tomatoes: An extensive review of the associated health impacts of tomatoes and factors that can affect their cultivation.

Bulgular: Bu incelemede, domates ve domates ürünleriyle zenginleştirilmiş bir diyetle ilişkili potansiyel sağlık yararları tartışılmaktadır. Bu tartışma konuları arasında domatesin antikanser özellikleri, kardiyovasküler ve nörodejeneratif hastalıklar üzerindeki etkisi, diyabete karşı koruması, bağışıklık sistemine olan katkıları da bulunmaktadır.

Kaynak: Biology, 11(2), 239.

Diyabeti Kontrol Altına Almaya Yardımcıdır

Domates, düşük glisemik indeksi (GI) ve düşük karbonhidrat içeriği ile dikkat çeken bir besindir. Araştırmalar, domatesin kan şekeri seviyelerinde ani artışa neden olmadığını ve bunun yanı sıra içerdiği lifler sayesinde kan şekeri kontrolüne yardımcı olduğunu göstermektedir.

Çalışma: Banihani, S. A. (2018). Tomato (Solanum lycopersicum L.) and type 2 diabetes.

Bulgular: Bu çalışma göstermektedir ki, domates (taze veya pişmiş) diyabetin neden olduğu oksidatif stresi, inflamasyonu, hızlanan aterosklerozu (damar sertliği) ve doku (yani retina, böbrek ve kas-iskelet sistemi) hasarını azalttığı için diyabetik durumlarda uygun bir diyet ürünü olabilir.

Kaynak: International Journal of Food Properties.

C Vitamini Kaynağıdır

Domates, C vitamini açısından zengin bir gıdadır. C vitamini, bağışıklık sistemini güçlendirip hücre hasarlarını onararak hücre yenilenmesine katkıda bulunur. Bir bardak domates suyu, günlük C vitamini ihtiyacınızın %75’ini karşılayabilir. Ayrıca C vitamini, demir emilimini artırarak kansızlığı önlemeye faydalı olabilir​.

Çalışma: Wokes, F., & Organ, J. G. (1943). Oxidizing enzymes and vitamin C in tomatoes.

Bulgular: Bu çalışma, domatesteki c vitamini seviyelerini göstermektedir.

Kaynak: Biochemical journal.

Kandaki Olası Pıhtılaşmayı Önler

Domates, içerdiği likopen sayesinde kandaki pıhtılaşmayı önleyici etkilere sahiptir. Çeşitli çalışmalar, likopenin trombosit agregasyonunu azaltarak kanın akışkanlığını iyileştirdiğini ve böylece kan pıhtısı oluşumunu engellediğini savunmaktadır. Bu etkiler, özellikle kalp krizi ve felç gibi kardiyovasküler hastalıkların riskini azaltmada önemli rol oynayabilir.

Çalışma: Cámara, M., Fernández-Ruiz, V., Sánchez-Mata, M. C., Cámara, R. M., Domínguez, L., & Sesso, H. D. (2022). Scientific evidence of the beneficial effects of tomato products on cardiovascular disease and platelet aggregation.

Bulgular: Kardiyovasküler hastalıkların birçoğu ateroskleroz (damar sertliği) adı verilen süreçle ilgili olan çok sayıda problemi içeren bir grup kan damarı bozukluğunu içerir. Bu çalışma, domates ürünlerinin hem CVD’nin (kardiyovasküler hastalık) önlenmesi hem de antiplatelet agregasyonu üzerindeki potansiyel yararlı etkilerini incelemektedir.

Kaynak: Frontiers in Nutrition.

Akciğer Hastalıklarına Karşı Etkilidir

Yapılan araştırmalar, özellikle taze domates tüketiminin, sigara içmiş olan bireylerde akciğer fonksiyonlarını iyileştirebileceğini ve akciğer dokusunun iyileşmesine yardımcı olabileceğini göstermiştir.

Çalışma: Study also found that regular intake of tomatoes may also help slow the natural decline in lung function among all adults

Bulgular: Johns Hopkins Üniversitesi tarafından yapılan bir çalışmada, günde iki veya daha fazla domates tüketen eski sigara içicilerinde akciğer fonksiyonlarının daha yavaş bir hızda azaldığı tespit edilmiştir. Bu bulgu, domatesin akciğer hastalıklarına, özellikle kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi durumlara karşı koruyucu etkileri olduğunu desteklemektedir.

Kaynak: Publichealth.jhu.edu

Domatesin Faydaları Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Domates Gaz Yapar Mı?

Evet, domates bazı kişilerde gaz yapabilir. Bunun nedeni domatesin asidik yapısıdır. Özellikle hassas sindirim sistemine sahip kişilerde veya mide sorunları yaşayanlarda gaz ve şişkinlik yapabilir. Bu nedenle, gaz problemi yaşayanların domates tüketiminde ölçülü olması önerilir. Emziren anneler bu dönemde doktor görüşü alarak domates tüketirken gözlem sürecinde olabilir veya domates tüketimini kısıtlayabilir.

Domates Şekeri Yükseltir Mi?

Domates, düşük glisemik indeksi sayesinde kan şekerini ani şekilde yükseltmez. İçerdiği doğal şeker miktarı nispeten düşüktür ve bu nedenle kan şekeri düzeyleri üzerinde büyük bir etkiye sahip değildir. Ancak fazla miktarda tüketilmesi durumunda, özellikle pişmiş domates ürünleri (salça, domates suyu) kan şekeri seviyelerinde artışa yol açabilir.

Bebeklere Domates Ne Zaman Verilir?

Bebeklere domates ancak 1. yaştan sonra doktor onayı ile verilebilir. Nitekim domatesin asidik ve alerjik yapısı nedeniyle bazı bebeklerde cilt döküntüleri ya da sindirim sorunlarına yol açabilir. Bu yüzden, domatesin bebek beslenmesine dahil edilmesi aşamalı olmalı ve herhangi bir alerjik reaksiyon gözlemlenmelidir, doktor onayı alınmalıdır.

Domates Alerji Yapar Mı?

Evet, domates bazı kişilerde alerjiye neden olabilir. Bu alerji ağız ve dudaklarda kaşıntı, ciltte döküntü ve mide bulantısı gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Domates alerjisi, lateks alerjisi olan bireylerde daha sık görülür, çünkü domatesin içeriğindeki bazı proteinler latekse benzer yapıdadır.

Domates Kilo Aldırır Mı?

Domates yüksek oranda antioksidan bileşenler içeren, lif ve C vitamini kaynağı bir meyvedir. Çiğ halinin yaklaşık %94’ünün su olduğu domates, mevsiminde ölçülü tüketmek kaydı ile sağlıklı bir beslenme düzenine eklenebilir. Sindirimi destekleyerek bağırsak hareketliliğini artıran domates, antioksidan bileşenleri ile vücuttan toksin maddelerin atımını kolaylaştırabilir.

Domates düşük kalorili ve su açısından zengin bir gıdadır, bu da kilo vermeye yardımcı olabilir. Yüksek su ve lif içeriği, tokluk hissi sağlayarak aşırı yemek yeme riskini azaltır.

Bu bilgiler doğrultusunda domatesin direkt olarak kilo aldıran bir besin olduğu söylenemez; ancak domatesin nasıl ve ne şekilde tüketildiği önemlidir. Genellikle çiğ olarak salata veya az pişmiş haliyle yemeklerde tüketimi yaygındır.

Domateste Hangi Vitamin Var?

Domates yüksek oranda C ve A vitaminlerini içerir. C vitamini güçlü bir antioksidan olarak bağışıklık sistemini desteklerken, A vitamini göz sağlığına fayda sağlar ve cilt hücrelerinin yenilenmesine yardımcı olur. Ayrıca domates, K vitamini içerir; bu da kemik sağlığını korumada ve kan pıhtılaşmasını düzenlemede önemli bir rol oynar.

Domates İshal Yapar Mı?

Evet, domatesin fazla tüketilmesi bazı kişilerde ishale neden olabilir. Bunun sebebi, domatesin yüksek lif ve asit içeriğinin sindirim sistemini uyararak bağırsak devinimlerini hızlandırmasıdır. Özellikle hassas bağırsak sendromu (IBS) gibi sindirim sorunları olan kişilerde ishal riskini artırabilir.

Çiğ Domates Yemenin Faydaları Nelerdir?

Çiğ domates, yüksek miktarda likopen ve C vitamini içerir; bu da güçlü bir antioksidan etki demektir. Likopen, kanser riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Ayrıca, çiğ domatesin düşük kalorili ve yüksek lif içeriği sayesinde sindirim sistemi üzerinde olumlu etkileri vardır. Lif, bağırsak hareketlerini düzenleyebilir ve kabızlığı önleyebilir. Çiğ domates ayrıca bağışıklık sistemini güçlendirip kalp sağlığına olumlu katkılar sunabilir.

Domates Hangi Hastalığa İyi Gelir?

Domates, özellikle kalp ve damar sağlığı üzerinde olumlu etkileri ile bilinir. İçerdiği likopen sayesinde LDL (kötü) kolesterol seviyelerini düşürerek kalp krizi ve inme riskini azaltabilir. Ayrıca domatesin, kanser türlerinden prostat, mide ve akciğer kanserlerine karşı koruyucu özellikleri olduğu araştırmalarla desteklenmiştir. Aynı zamanda, antioksidan etkisiyle vücutta inflamasyonu azaltarak artrit gibi iltihaplı hastalıklara da iyi gelebilir.

Domatesin Zararları ve Yan Etkileri Nelerdir?

Domatesin fazla tüketimi bazı kişilerde mide yanması, reflü ve mide asidinde artışa neden olabilir. Özellikle hassas mideye sahip olanlar için rahatsız edici olabilir. Ayrıca, domatesin asidik yapısı ciltte alerjik reaksiyonlara ya da ağız içi tahrişlere yol açabilir. Bazı kişilerde, özellikle lateks alerjisi olan bireylerde, domates alerjik reaksiyonlara neden olabilir.

Domates Faydalı Mı Zararlı Mı?

Domates, genel olarak sağlıklı bir besin olarak kabul edilir ve birçok fayda sunar. Ancak aşırı tüketimi bazı kişilerde mide sorunlarına veya alerjik reaksiyonlara yol açabilir.

Domates Günde Ne Kadar Tüketilmeli?

Genel olarak, günde 1-2 orta boy domates tüketmek yeterli ve faydalı olabilir. Bu miktar, günlük likopen ve C vitamini ihtiyacını büyük ölçüde karşılar. Yine de mide rahatsızlıkları veya alerjik sorunları olan kişilerin domates tüketimini sınırlandırmaları gerekebilir. Dengeli bir diyetin parçası olarak ölçülü tüketilebilir.

Tarif için: Domates Sosu Tarifi (Videolu)

Domates Kaç Kalori? Besin Değeri Nedir?

Saksıda Organik Domates Nasıl Yetiştirilir?

Domates Meyve mi Sebze mi? Sebze Bildiğimiz 10 Meyve

Antioksidan Vitamin Kaynağı Domates Suyunun 7 Faydası

Domates Maskesi Nasıl Yapılır? Kusursuz Bir Cilt İçin 7 Farklı Tarif