E Vitamini Eksikliği Hangi Hastalıklara Yol Açar?
E vitamini eksikliği, vücudun ihtiyacı olan antioksidan korumasını sağlayamaması durumudur. E vitamini eksikliği; sinir sistemi, bağışıklık ve kas fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilir. Yeterli miktarda e vitamini vücuda alınmadığında, cilt sağlığından bağışıklık sistemine kadar pek çok alanda olumsuz etkiler ortaya çıkabilir. E vitamini yetersizliği, enfeksiyonlara karşı direnci düşürebilir ve cilt kuruluğu, kas erimesi gibi rahatsızlıklara yol açabilir.
E Vitamini Eksikliği Nedir?
E vitamini eksikliği, vücutta E vitamininin ihtiyaç duyulandan daha yetersiz olması durumudur. E vitamini, yağda çözünen bir antioksidandır ve hücre zarlarını koruyarak bağışıklık sistemini güçlendirir.
E vitamini yağda çözünen bir vitamindir ve yağ emilimi bozukluğu olan kişilerde eksikliği daha sık görülür. Eksikliğin tespiti, kan serumu α-tokoferol seviyesinin değerlendirilmesi ile yapılır. Normal serum aralığı 5.5-17 µmol/L olarak kabul edilir.
E vitamini eksikliği neden olur sorusunun yanıtı çoğunlukla yağ emilimini bozan sağlık sorunlarına dayanır. Kistik fibrozis, kronik pankreatit ve çölyak gibi yağ emilimini etkileyen hastalıklar E vitamini eksikliğinin başlıca nedenleri olabilir. Ayrıca düşük yağ içeren diyetler ve yetersiz beslenme de E vitamini yetersizliğine yol açabilir. E vitamininin nedenleri hakkında daha detaylı bir tespit için doktor muayenesi olmak gereklidir.
Çalışma: Liao, S., Omage, S. O., Börmel, L., Kluge, S., Schubert, M., Wallert, M., & Lorkowski, S. (2022). Vitamin E and Metabolic Health: Relevance of Interactions with Other Micronutrients.
Bulgular: Bu çalışmada, E vitamini ile diğer beslenme faktörleri arasındaki olası moleküler mekanizmalar tartışılmaktadır. Ayrıca bunların fizyolojik ve patofizyolojik süreçler üzerindeki potansiyel etkileri, yayınlanmış ortak takviye çalışmaları kullanılarak değerlendirilmektedir.
Kaynak: Antioxidants, 11 (9), 1–31.
E Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
- Denge sorunları ve kas kontrolü kaybı
- El ve ayaklarda karıncalanma
- Uyuşma veya güçsüzlük
- Tendon reflekslerinin kaybı
- Kas güçsüzlüğü ve ağrısı
- Gece körlüğü
- Retina hasarı gibi görme bozuklukları
- Bağışıklık sisteminin düzgün çalışmaması
- Vücudun enfeksiyonlara karşı direncinin azalması
- Kırmızı kan hücrelerinin zarı üzerinde olumsuz etkiler
- Ciltte kuruma
- Saç dökülmesi
- Yara iyileşmesinin yavaşlaması
E vitamini eksikliği, malabsorpsiyon bozuklukları (yağın emiliminin bozulduğu durumlar) veya genetik faktörler nedeniyle oluşabilir. E vitamini eksikliğinin belirtileri, sinir sistemi başta olmak üzere birçok vücut sistemini etkileyebilir. E vitamini eksikliğinde ne olur, sorusuna verilebilecek en yaygın belirtiler şu şekilde listelenebilir:
Çalışma: Kalra, V., Grover, J. K., Ahuja, G. K., Rathi, S., Gulati, S., & Kalra, N. (2001). Vitamin E administration and reversal of neurological deficits in protein-energy malnutrition. Journal of tropical pediatrics, 47(1), 39-45.
Bulgular: Bu çalışma, E vitamini eksikliği durumlarında arka kolon, spinoserebellar, retinal ve periferik sinir defisitlerini içeren nörolojik bulgular sunmaktadır.
Kaynak: Antioxidants, 11 (9), 1–31.
E Vitamini Eksikliği Hangi Hastalıklara Yol Açar?
- Denge ve koordinasyon bozukluğu
- Görme problemleri
- Bağışıklık sisteminin zayıflaması
- Cilt kuruluğu ve cilt problemleri
- Kardiyovasküler hastalıklar
E vitamini eksikliğinde görülen hastalıklar; sinir sistemi, kaslar ve bağışıklık sistemi üzerinde belirgin etkiler gösterir. E vitamini eksikliğinin yol açabileceği hastalıklar:
Denge ve Koordinasyon Bozukluğu
E vitamini eksikliği, nörolojik hasara ve özellikle Ataksi (denge ve koordinasyon bozukluğu) gibi hastalıklara neden olabilir. Bu durum, genetik olarak alfa-tokoferol transfer proteini (α-TTP) eksikliği olan bireylerde görülebilir. Periferik nöropati, yani sinirlerin zarar görmesi sonucu el ve ayaklarda hissizlik, karıncalanma ve kas güçsüzlüğü de gelişebilir.
E vitamini eksikliği, miyopati olarak bilinen kas hastalıklarına yol açabilir. Miyopati, kasların zayıflamasına ve kas yıkımına neden olabilir. Hastalar, büyük kas gruplarında kas ağrıları ve zayıflık hissedebilir.
Çalışma: Bu çalışma, E vitamini eksikliği olan bireylerde periferik nöropati ve ataksi belirtilerinin arttığını göstermiştir. Çalışma, E vitamininin antioksidan özellikleri sayesinde sinir hücrelerini koruyucu etkisini vurgulamaktadır.
Kaynak: Harding, A. E., & Muller, D. P. R. (1989). “Vitamin E deficiency and neurological disease.” Annual Review of Nutrition, 9(1), 207-227
Görme Problemleri
E vitamini, retina hücrelerini oksidatif hasardan korur. E vitamini eksikliği durumunda, retina sağlığı olumsuz etkilenebilir ve retinopati, bulanık görme, gece körlüğü gibi görme bozukluklarına yol açabilir.
Çalışma: E vitamini eksikliğinin görme fonksiyonları üzerindeki etkilerini inceleyen bir araştırma, E vitamini eksikliği olan bireylerde retina hücrelerinde dejenerasyon ve görme kaybı riskinin arttığını ortaya koymuştur.
Kaynak: Traber, M. G., & Atkinson, J. (2007). “Vitamin E, antioxidant and nothing more.” Free Radical Biology and Medicine, 43(1), 4-15. doi:10.1016/j.freeradbiomed.2007.03.024
Bağışıklık Sisteminin Zayıflaması
E vitamin eksikliği, bağışıklık fonksiyonlarında bozulmaya ve dolayısıyla enfeksiyonlara yatkınlığa neden olabilir. Bağışıklık sisteminin baskılanması özellikle yaşlı bireylerde daha yaygın olabilir ve bu durum, daha sık enfeksiyon geçirmelerine neden olabilir.
Çalışma: E vitamini eksikliğinin bağışıklık fonksiyonları üzerindeki etkilerini inceleyen bu araştırma, düşük E vitamini seviyelerinin özellikle yaşlılarda enfeksiyon riskini artırdığını ve bağışıklık yanıtını zayıflattığını göstermiştir.
Kaynak: Meydani, S. N., et al. (2004). “Vitamin E and respiratory infection in the elderly.” The Journal of Infectious Diseases, 189(8), 1921-1931.
Cilt Kuruluğu ve Cilt Problemleri
E vitamini, cilt hücrelerini korur ve cildin nem dengesini sağlar. Eksikliği, cilt kuruluğuna, çatlamalara ve ciltte hassasiyete neden olabilir.
Çalışma: E vitamini eksikliğinin cilt üzerindeki etkilerini inceleyen bir çalışma, bu vitaminin eksikliğinde cildin daha kuru ve hassas hale geldiğini, antioksidan korumanın azalmasıyla birlikte cilt yaşlanmasının hızlandığını belirtmektedir.
Kaynak: Thiele, J. J., & Ekanayake-Mudiyanselage, S. (2007). “Vitamin E in human skin: Organ-specific physiology and considerations for its use in dermatology.” Molecular Aspects of Medicine, 28(5), 646-667
Kardiyovasküler Hastalıklar
E vitamini eksikliği, damarların oksidatif hasara maruz kalmasına ve ateroskleroz gibi kardiyovasküler hastalıklara yatkınlık oluşturur.
Çalışma: E vitamini eksikliğinin kardiyovasküler hastalıklarla ilişkisini inceleyen bir çalışma, düşük E vitamini seviyelerinin damar sertliği riskini artırdığını ve kalp sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yarattığını göstermiştir.
Kaynak: Stampfer, M. J., et al. (1993). “Vitamin E consumption and the risk of coronary disease in women.” New England Journal of Medicine, 328(20), 1444-1449.
E Vitamini Eksikliği Neden Olur?
- Malabsorpsiyon bozuklukları
- Genetik faktörler
- Yetersiz beslenme
E vitamini eksikliğinin en yaygın sebeplerinden biri, beslenme yetersizliğidir. Özellikle yağda çabuk çözünen vitamin olduğu için yeterli yağ tüketmeyen veya E vitamini bakımından zengin gıdaları (örneğin fındık, tohumlar ve yeşil yapraklı sebzeler) yeterince almayan kişilerde eksiklik riski artabilir.
E vitamini eksikliğinin bir diğer önemli nedeni, yağ emilimini etkileyen malabsorpsiyon bozukluklarıdır. Örnek vermek gerekirse, kistik fibrozis veya kronik pankreatit gibi sindirim sistemi bozuklukları olan bireyler, yağda eriyebilen vitaminlerin emiliminde zorluk yaşayabilir. Bu durum, E vitamininin vücutta yeterli düzeyde kullanılmasını engelleyerek eksikliğe yol açabilir.
Crohn hastalığı ve çölyak hastalığı gibi inflamatuvar bağırsak hastalıkları da E vitamini emilimini etkileyebilir. Bazı genetik bozukluklar, E vitamininin vücutta taşınmasını etkileyerek eksikliğe yol açabilir. Özellikle alfa-tokoferol transfer proteini (α-TTP) eksikliği olan bireylerde, E vitamini dokulara yeterince ulaştırılamayabilir.
Prematüre doğan bebekler, E vitamini depolarını yeterince geliştirmeden doğdukları için bu vitamini yeterli miktarda alamayabilir. Bunun sonucunda, yenidoğanlarda anemilere ve nörolojik bozukluklara yol açabilen E vitamini eksiklikleri görülebilir.
Kronik böbrek hastalığı (KBH) ve metabolik sendrom gibi kronik rahatsızlıklar da E vitamini metabolizmasını etkileyerek eksikliklere neden olabilir. Bu hastalıklar, vücutta artan oksidatif stres ve iltihaplanmaya yol açarak E vitamini gereksinimini artırıp eksiklik riskini yükseltebilir.
E Vitamini Eksikliği Kimlerde Görülür?
E vitamini eksikliği, belirli sağlık sorunlarına sahip kişilerde ve bazı özel durumlarda ortaya çıkabilir. Normalde sağlıklı bireyler, E vitaminini yeterince alabilir; çünkü bu vitamin çeşitli gıdalarda bol miktarda bulunur. Fakat belirli gruplar eksiklik açısından daha yüksek risk altında olabilir.
Kistik fibrozis, pankreatit, safra yolları tıkanıklığı ve Crohn hastalığı gibi sindirim sistemi bozuklukları olan kişilerde E vitamini emilimi azalabilir. Özellikle çölyak hastalığı gibi inflamatuvar bağırsak hastalıkları da bu riski artırabilir.
E vitamini taşıma ve metabolizma süreçlerini etkileyen genetik hastalıklara sahip insanlarda eksiklik yaygın olabilir. Abetalipoproteinemi ya da Ataksi ile E vitamini eksikliği (AVED) gibi nadir genetik hastalıklar, vücudun E vitaminini bulundurma ve taşıyabilme kapasitesini etkileyebilir.
Prematüre doğan bebekler, doğumdan önce yeterli E vitamini depolayamadıkları için risk altında olabilir. İhtiyaçtan daha düşük yağ içeren diyetler uygulayan bireylerde eksiklik riski artabilir. Özellikle diyetlerinde yeterli miktarda yağ bulunmayanlar, bu vitaminin emiliminde sorun yaşayabilirler.
Yaş ilerledikçe vücutta vitamin emilim kapasitesi azalabilir. Ayrıca yaşlılarda beslenme alışkanlıklarındaki değişiklikler ve çeşitli sağlık sorunları, E vitamini eksikliği riskini artırabilir. Yaşlı bireylerin bağışıklık sistemlerini desteklemek için bu vitamine daha fazla ihtiyaç duydukları bilinir.
Çalışma: Traber, M. G. (2014). Vitamin E inadequacy in humans: causes and consequences. Advances in nutrition, 5(5), 503-514.
Bulgular: Bu inceleme, yetersiz α-tokoferol durumunun olumsuz sonuçlarına ilişkin mevcut bilgileri değerlendirmiş ve araştırma yolları için öneriler sunmaktadır.
Kaynak: Linus Pauling Institute
E Vitamini Eksikliği Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
E Vitamini Eksikliğinin Belirtileri Nelerdir?
E vitamini eksikliği, çeşitli belirtilerle kendini gösterebilir. Bu belirtiler arasında; kas zayıflığı, denge kaybı, görme sorunları ve bağışıklık sisteminde zayıflama yer alır. Ayrıca ciltte kuruluk ve soyulma, saç dökülmesi ve ciltte yaşlanma belirtilerinin hızlanması da görülebilir.
E Vitamini Neden Düşer?
E vitamini seviyeleri, çeşitli faktörlere bağlı olarak düşebilir. Bu faktörlerden bazıları yetersiz beslenme, sindirim sistemi bozuklukları ve diğer bazı sağlık durumlarıdır. Özellikle yağ emiliminde sorun yaşayan bireylerde, E vitamini emilimi azalabilir.
En doğru bilgiler ve sağlıklı sonuçlar için uzman doktor desteği alınız. İçeriğimizde yer alan bilgiler reçete niteliği taşımaz. Sağlıklı günler dileriz…
E Vitamini Nelerde Var? İçeren Besinler Listesi
E Vitamini Faydaları, Cilde Faydaları, Ne İşe Yarar?
