D Vitamini Ne İşe Yarar?

D vitamini faydaları; kemik, cilt, saç sağlığı, bağışıklık sistemi ve genel vücut fonksiyonları üzerinde önemli etkilere sahiptir. Yeterli miktarda alındığında bağışıklık sistemini güçlendirebilir, kansere ve kalp hastalıklarına karşı koruyabilir, kemik sağlığını destekleyebilir ve diyabet gibi kronik hastalıkların riskini azaltabilir.

D Vitamini Nedir?

D vitamini, yağda çözünen bir vitamindir. Bu vitamin kalsiyum ve fosfor gibi çeşitli minerallerin emilimine yardımcı olur. Depolandıktan sonra vücudumuzda 2-3 kalabilir. D vitaminin iki ana formu mevcuttur. Bunlar: D2 vitamini ve D3 vitaminidir. D2 vitamini (ergokalsiferol) bitkisel kaynaklardan elde edilirken, D3 vitamini (kolekalsiferol) ise güneş ışığından ve hayvansal gıdalardan elde edilir.

D vitamini, karaciğerde ve yağ dokusunda depolanır. Bağırsaktaki katı ve sıvı yağlar tarafından parçalanır. Güneş ışığına maruz kalma ve besin yoluyla olmak üzere iki şekilde vücuda alınır.

D vitamini, güneş ışığına maruz kaldıktan bir süre sonra vücut tarafından sentezlenir. Ancak, kış aylarında, güneşin az olduğu coğrafyalarda yaşayanlar veya sürekli kapalı alanlarda vakit geçirenlerin doktor kontrolünde olmak şartıyla takviye alması gerekebilir. D vitamini açısından zengin olan besinler arasında balık eti, balık karaciğeri, yumurta sarısı ve peynir, kırmızı et, tereyağı, mısır gevreği ve süt yer alır.

D vitamini, genel vücut sağlığı açısından önemli bir vitamindir. D vitaminin faydaları arasında; kemik gelişimini desteklemesi, bağışıklık sistemini güçlendirmesi ve ruh halini düzenlemesi gibi birçok önemli faydası bulunur.

D vitamini eksikliği ülkemizde sıklıkla görülür. Uykusuzluk, yorgunluk, beyin sisi, kas ve kemik ağrıları, üşüme D vitamini eksikliğinin başlıca yaygın semptomlarıdır. Günün büyük bölümünü kapalı alanlarda geçiren kişiler D vitamini eksikliği açısından risk grubunda yer alabilir.

D vitamini eksikliği tanısı, kan tahlili ile doktor teşhisi sonrası konulabilir. Vücuttaki D vitamini düzeyi, 25-hidroksivitamin tahlili ile anlaşılır:

• 30 nmol / L’nin altındaki değer ciddi eksiklik göstergesidir.
• 30 nmol / L ile 50 nmol / L hafif eksiklik belirtisidir.
• 50 nmol / L ile 125 nmol / L arasındaki değerler normal seviye olarak kabul edilir.
• 125 nmol / L ve üstü değer ise yüksek seviye olarak değerlendirilir.

D Vitamini Faydaları: Ne İşe Yarar?

• Bağışıklık sistemini güçlendirebilir.
• Depresyon belirtilerini azaltabilir.
• Cilt hücrelerini yenileyebilir.
• Yeni saç oluşumunu destekleyebilir.
• Kalp hastalıkları riskini düşürebilir.
• Kanser riskini önleyebilir.
• Kas ve kemik gelişimini destekleyebilir.
• Bağırsak işleyişini düzenleyebilir.
• Multipl skleroz (MS) riskini azaltabilir.
• Gebelikte komplikasyon riskini azaltabilir.
• Çocuklarda raşitizm riskini azaltabilir.
• Ağız ve diş sağlığını koruyabilir.
• Kan şekerini dengeleyebilir.

Bağışıklık Sistemini Güçlendirebilir

D vitaminin faydaları arasında bağışıklık sistemini güçlendirmek yer alır. D vitamini, vücudun enfeksiyonlarla savaşma kabiliyetini artırabilir ve özellikle solunum yolu enfeksiyonları, grip gibi hastalıkların önlenmesine yardımcı olabilir. Düzenli d vitamini alımı, hastalıklara karşı direnci artırabilir ve hastalıklardan korunmaya yardımcı olabilir.

Kaynak: Gombart, A. F., Borregaard, N., & Koeffler, H. P. (2005). “Human cathelicidin antimicrobial peptide (CAMP) gene is a direct target of the vitamin D receptor and is strongly up-regulated in myeloid cells by 1,25-dihydroxyvitamin D3”. The FASEB Journal, 19(9), 1067-1077.

Açıklama: D vitamini, bağışıklık sisteminin enfeksiyonlara karşı savunmasını güçlendirir, özellikle solunum yolu enfeksiyonlarına karşı koruyucu olabilir.

Depresyon Belirtilerini Azaltabilir

Araştırmalar, düşük D vitamini seviyeleri ile depresyon arasında bir bağlantı olabileceğini göstermektedir. Özellikle kış aylarında, güneş ışığından yoksun kalan bireylerde mevsimsel depresyon (SAD) olarak bilinen bir durum ortaya çıkabilir. D vitamini faydaları arasında ruh halini düzenleme ve depresyon belirtilerini hafifletme etkisi bulunabilir.

Kaynak: Anglin, R. E., et al. (2013). “Vitamin D deficiency and depression in adults: systematic review and meta-analysis”. The British Journal of Psychiatry, 202(2), 100-107.

Açıklama: D vitamini seviyesinin düşüklüğü ile depresyon arasında bir bağlantı bulunmuştur. Özellikle mevsimsel depresyon yaşayan kişilerde eksikliğinin rol oynadığı düşünülmektedir.

Cilt Hücrelerini Yenileyebilir

D vitamini cilde faydaları hücre yenileyici özelliğinden gelir. D vitamini, cilt hücrelerinin yenilenmesine yardımcı olabilir ve cildin elastikiyetini koruyabilir. Ayrıca, sedef hastalığı gibi cilt rahatsızlıklarının tedavisinde destek olabilir. Anti-inflamatuar etkileri sayesinde ciltteki iltihapları azaltarak cilt sağlığını destekleyebilir.

Kaynak: Kamen, D. L., & Tangpricha, V. (2010). “Vitamin D and molecular actions on the immune system: modulation of innate and autoimmunity”. Journal of Molecular Medicine, 88(5), 441-450.

Açıklama: D vitamini, anti-inflamatuar özellikleriyle cilt hastalıklarını hafifletir ve cilt hücrelerinin yenilenmesine yardımcı olur. Sedef hastalığı gibi hastalıkların tedavisinde kullanılır.

Yeni Saç Oluşumunu Destekleyebilir

D vitamini saça faydaları arasında saç köklerinin güçlenmesine ve yeni saç oluşumunun desteklenmesine yardımcı olması yer alır. Yetersiz D vitamini, saç dökülmesine neden olabilir. Saç köklerinin yenilenmesini teşvik eden D vitamini, sağlıklı ve güçlü saçlara sahip olmanıza yardımcı olabilir.

Kaynak: Draelos, Z. D. (2005). “Nutrition and enhancing youthful-appearing skin”. Clinics in Dermatology, 23(4), 364-368.

Açıklama: D vitamini saç köklerini destekleyerek sağlıklı saç uzamasına yardımcı olur. Yetersizliği saç dökülmesine yol açabilir.

Kalp Hastalıkları Riskini Düşürebilir

D vitamini faydası kardiyovasküler sağlık üzerinde etkili olabilir. Araştırmalar, D vitamini eksikliğinin kalp hastalıkları riskini artırabileceğini göstermektedir. D vitamini, kan basıncını düzenlemeye ve kalp kaslarını desteklemeye yardımcı olabilir.

Kaynak: Wang, T. J., et al. (2008). “Vitamin D deficiency and risk of cardiovascular disease”. Circulation, 117(4), 503-511.

Açıklama: D vitamini eksikliği kalp hastalıkları riskini artırabilir. Kan basıncını düzenleyici etkisiyle kalp sağlığını destekler.

Kanser Riskini Önleyebilir

D vitamini faydaları arasında modern yaşamın yaygın hastalığı kanser riskinden koruması yer alır. Özellikle kolon, meme ve prostat kanserlerinde D vitamini seviyelerinin yeterli olmasının önleyici etkisi olabileceği düşünülmektedir.

Kaynak: Garland, C. F., et al. (2006). “The role of vitamin D in cancer prevention”. American Journal of Public Health, 96(2), 252-261.

Açıklama: D vitamini, kolon, meme ve prostat kanserlerinin riskini azaltabilir. Yeterli seviyede olması bu tür kanserlere karşı koruyucu bir etki sağlayabilir.

Kas ve Kemik Gelişimini Destekleyebilir

D vitamini, kalsiyum ve fosforun bağırsaklardan emilmesine yardımcı olur. D vitamini kasların güçlenmesinde, kas liflerinin gelişip büyümesinde etkili rol oynar. Ayrıca kasların güçlü olması kemik sağlığını da olumlu yönde etkileyebilir. D vitamini seviyesi gerekenden düşükse kalsiyum emilimi düzgün ve gerekli düzeyde olmaz.

Kaynak: Bischoff-Ferrari, H. A., et al. (2004). “Vitamin D receptor expression in human muscle tissue decreases with age”. The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 89(3), 1340-1345.

Açıklama: D vitamini kas gelişiminde önemli bir rol oynar, kasları güçlendirir ve düşme riskini azaltır.

Kalsiyum emilimi yetersiz olduğunda kemikler zayıflar ve osteoporoz gibi rahatsızlıklar ortaya çıkabilir. Osteoporoz özellikle ileri yaştaki bireyler için önemli bir sağlık sorunudur. Özellikle çocukların sağlıklı bir kemik yapısı geliştirmesi ve yaşlı bireylerde kemik erimesi riskinin azaltılmasında d vitamini faydası büyüktür.

Kaynak: Holick, M. F. (2006). “Resurrection of vitamin D deficiency and rickets”. The Journal of Clinical Investigation, 116(8), 2062-2072.

Açıklama: D vitamini, vücudun kalsiyumu emmesine yardımcı olarak kemik ve diş sağlığını korur. Eksikliği osteoporoz ve çocuklarda raşitizm gibi kemik bozukluklarına yol açar.

Bağırsak İşleyişini Düzenleyebilir

D3 vitamini, kalsiyumun bağırsakta emilimini artırarak kalsiyum ve fosfat seviyelerinin dengede kalmasına yardımcı olabilir. Bu dengeli seviyeler, kemiklerin mineralizasyonunu destekleyip kasların istemsiz kasılmaları, krampları ve spazmlarını engelleyebilir. Ayrıca, irritabl bağırsak sendromu belirtilerinin hafiflemesine de katkı sağlayabilir.

Kaynak: Fleet, J. C. (2004). “Vitamin D-mediated regulation of intestinal calcium absorption”. Nutrition Reviews, 62(3), S67-S70.

Açıklama: D vitamini, kalsiyumun bağırsaklardan emilimini destekler ve mineral dengesini sağlayarak kas spazmlarını ve krampları önleyebilir.

Multipl Skleroz (MS) Riskini Azaltabilir

Yapılan araştırmalara göre, yeterli miktarda D3 vitamini almak multipl skleroz oluşumu önleyebiliyor. Halk arasında MS olarak bilinen bu rahatsızlık, merkezi sinir sisteminde meydana gelen iltihaplanma sebebiyle oluşan bir kronik hastalıktır. Yeterli düzeyde D3 vitamini alınması halinde, MS belirtileri azalabilirken hastalığın seyri hafifleyebiliyor ve tekrarlama riski azalabiliyor.

Kaynak: Munger, K. L., et al. (2006). “Serum 25-hydroxyvitamin D levels and risk of multiple sclerosis”. JAMA, 296(23), 2832-2838.

Açıklama: Araştırmalar, yeterli miktarda D vitamini alımının MS riskini azaltabileceğini göstermektedir.

Gebelikte Komplikasyon Riskini Azaltabilir

Hamilelik sürecinde görülen D3 vitamini eksikliği; gestasyonel diyabet, preeklampsi ve erken doğum gibi komplikasyonların riskini artırabilir. Hamilelik döneminde doktorun reçetelendirdiği oranda yeterli miktarda D3 vitamini almak bu sorunların oluşmasını önleyebilir. Diğer yandan hamilelik sırasında doktorun önerdiği miktarın üzerinde D3 vitamini takviyesi kullanmak sakıncalı olabilir. Bu konuda en doğru yönlendirmeyi kadın doğum uzmanınız yapacaktır.

Kaynak: Bodnar, L. M., et al. (2007). “High prevalence of vitamin D insufficiency in black and white pregnant women residing in the northern United States and their neonates”. The Journal of Nutrition, 137(2), 447-452.

Açıklama: Yeterli D vitamini alımı, hamilelikte gestasyonel diyabet ve preeklampsi gibi komplikasyonların riskini azaltabilir.

Çocuklarda Raşitizm Riskini Azaltabilir

D3 vitamini, çocukların kemik sağlığı için kritik bir rol oynar. Yeterli D3 vitamini alınmadığında raşitizm adı verilen ve özellikle iki yaş altındaki çocukları etkileyen bir hastalık ortaya çıkabilir. Raşitizm, kemiklerin yumuşamasına yol açar ve D3 vitamini bu riski azaltmada önemli bir etken olabilir.

Kaynak: Holick, M. F. (2006). “Resurrection of vitamin D deficiency and rickets”. The Journal of Clinical Investigation, 116(8), 2062-2072.

Açıklama: D vitamini eksikliği, çocuklarda raşitizm adı verilen kemik hastalığına yol açar. Yeterli seviyede alınması bu hastalığı önler.

Ağız ve Diş Sağlığını Koruyabilir

D3 vitamini eksikliği, diş eti hastalıklarına ve diş kaybına neden olabilir. D3 vitaminin, vücudun kalsiyum emilimini destekleyerek diş eti sağlığını koruması, d vitamini yararları arasında yer alır. Dengeli kalsiyum seviyeleri, diş çürükleri ve diş eti hastalıkları riskini azaltmaya yardımcı olabilir.

Kaynak: Dietrich, T., et al. (2005). “Association between serum concentrations of 25-hydroxyvitamin D and gingival inflammation”. The American Journal of Clinical Nutrition, 82(3), 575-580.

Açıklama: D vitamini, diş eti sağlığını korur ve diş çürüklerine karşı koruma sağlar.

Kan Şekerini Dengeleyebilir

D3 vitamini, diyabetin önlenmesinde önemli bir rol oynayabilir. Vücutta insülin üretimini destekleyerek kan şekerinin dengelenmesine yardımcı olabilir. Diyabet hastaları veya risk altında olan kişiler, D3 vitamini ile insülin duyarlılıklarını artırabilirler; ancak bu konuya ilişkin çalışmalar devam ettiğinden bu amaçla kullanım öncesi doktor görüşü almak elzemdir.

Pankreası uyararak insülin üretimini destekleyen D3 vitamini, kan şekeri seviyelerinin daha etkili yönetilmesine katkıda bulunabilir. Bu sayede, diyabetle mücadele eden bireyler, D3 vitamini desteği ile hastalıklarını daha iyi kontrol edebilirler.

Kaynak: Pittas, A. G., et al. (2007). “The role of vitamin D and calcium in type 2 diabetes. A systematic review and meta-analysis”. The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 92(6), 2017-2029.

Açıklama: D vitamini, insülin üretimini destekleyerek kan şekerinin düzenlenmesine yardımcı olabilir ve diyabet riskini azaltabilir.