Magnezyum Eksikliği Belirtileri, Faydaları, Ne İşe Yarar?

Magnezyum Eksikliği

Magnezyum insan sağlığı için önem taşıyan, özellikle kas ve sinir sistemi açısından değerli bir mineraldir. Magnezyum; DNA ve RNA sentezi, protein üretimi, enerji metabolizması ve sinir iletimi gibi birçok biyokimyasal reaksiyonda hayati rol oynar. Vücutta en çok kemiklerde depolanır; ancak kaslar, yumuşak dokular ve kan da dahil olmak üzere birçok hücrede bulunur.

Magnezyum eksikliği veya fazlalığı durumunda vücutta bazı sorunlar yaşanır. Magnezyum nedir, vücut için sağladığı faydalar nelerdir, eksikliği nelere yol açar gibi merak edilen konu başlıklarına, bilimsel kaynaklar ışığında bu içeriğimizde yer verdik.

Magnezyum Nedir?

Magnezyum, insan bedenindeki birçok fizyolojik işlevi sağlayan bir mineraldir. Vücuttaki 4. en bol mineral olup 300 kadar enzimatik reaksiyon için gereklidir. Bu reaksiyonlar arasında; protein sentezi, kas ve sinir fonksiyonu, kan şekeri kontrolü ve kan basıncı düzenlemesi bulunur. Kimyada “Mg” simgesiyle ifade edilen, büyük bir miktarı hücre içerisinde bulunan ve insan vücudu için oldukça önemli olan bir elementtir. İnsan bedenindeki magnezyumun, %60’ı kemik ve dişlerde, %40’ı kas ve yumuşak dokuda, %1’i kanda yer alır.

Magnezyum aynı zamanda enerji üretimi, oksidatif fosforilasyon ve glikoliz için gereklidir. Ayrıca kemiklerin yapısal gelişimine katkıda bulunup DNA, RNA ve antioksidan glutatyon sentezi için de gereklidir.

Kaslara ve sinirlere faydalıdır. Kan basıncını düzenlemeye katkı sağlar. Metabolizmadaki protein ve kalsiyum oranını dengeler. Sodyum, potasyum gibi elementlerin hücre içine girebilmesi için magnezyuma ihtiyaç vardır. Vücuttaki magnezyum eksikliği, bazı hastaların nedeni olabilir.

Çalışma: Jahnen-Dechent, W., & Ketteler, M. (2012). Magnesium basics.

Bulgular: Bu çalışma, magnezyumun doğal oluşumuna ve fizyolojik fonksiyonuna odaklanmaktadır. Magnezyumun emilimi ve atılımının yanı sıra hipo ve hipermagnezemi de ele alınmıştır.

Kaynak: Clinical kidney journal, 5(Suppl_1), i3-i14.

Magnezyum değer aralığı

Yenidoğan: 1,5 – 2,2 mg/dL
Çocuklar: 1,7 – 2,1 mg/dL
Yetişkin: 1,8 – 2,6 mg/dL

Magnezyum, 0,5 mg/dL’nin altında ve 3 mg/dL’nin üstünde olursa, normal değerlerin dışına çıkmış olur. Risk faktörü oluşturabilir. İdrar söktürücü ilaç ve doğum kontrol hapı kullananlar ile düzenli alkol tüketenlerin magnezyum ihtiyacı daha fazla olabilir. Magnezyum, ince bağırsaklarda emilimi gerçekleşen bir mineraldir, fazlası böbrekler yoluyla vücuttan atılır.

Magnezyum Eksikliği Nedir?

Magnezyum doğal olarak birçok gıdada bulunur ve aynı zamanda besin takviyesi olarak da mevcuttur. Magnezyum eksikliği (hipomagnezemi), vücutta yeterli miktarda magnezyum bulunmadığında oluşur ve bazı sağlık durumlarını ortaya çıkarabilir.

Çalışma: DiNicolantonio, J. J., Liu, J., & O’Keefe, J. H. (2018). Magnesium for the prevention and treatment of cardiovascular disease.

Bulgular: Sanayileşmiş batı ülkelerinde, düşük magnezyum alımı sıklıkla magnezyum eksikliği prevalansına yatkınlık oluşturup kardiyovasküler olayları artırır. Bu makale, magnezyum eksikliğinin kardiyovasküler sistem üzerindeki etkisini araştırmaktadır.

Kaynak: Open heart, 5(2), e000775.

Magnezyum Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Magnezyum eksikliği bazı belirtilerle kendini hissettirebilir. Belirtiler sonrası yapılan kan testleriyle magnezyum eksikliği teşhisi konulur. Magnezyum eksikliğinde bazı rahatsızlıklar ortaya çıkabilir. Bu sorunların en yaygın olanları; yorgunluk, halsizlik, ayaklarda karıncalanma ve bacaklarda sıkça meydana gelen kramplardır.

Bunların yanı sıra konsantrasyon bozukluğu, öğrenme güçlüğü ve zayıf hafıza özelliği de magnezyum eksikliği ile oluşabilen sorunlardır. Mide bulantısı, iştahsızlık, böbrek yetmezliği ve kalp rahatsızlıkları, diğer belirtiler olarak sayılabilir. Magnezyum eksiliğine yol açan unsurlar arasında yanlış beslenme, yaşın ilerlemiş olması, fazla alkol tüketimi, kronik sindirim sistemi problemleri, tansiyon ilaçlarının kullanımı ve yoğun spor yapma gibi nedenler bulunabilir.

Magnezyum eksikliğinin belirtileri arasında şunlar vardır:

Vücutta yaşanan uyuşmalar ve nefes alma zorluğu,
Kabızlık, bağırsakların düzenli olarak çalışmaması,
Migren ağrılarının çoğalması,
Kalp ritim bozukluklarının oluşması,
Uyku problemlerinin ortaya çıkması ve depresyon yaşanması,
Tatlı yeme isteğinin artması,
Tansiyonun aniden yükselmesi,
Eklem ağrılarının oluşması,
Motivasyon düşüklüğü,
Böbrek ve karaciğerin görevini tam olarak yapamaması.

Magnezyum eksikliğinin diğer yaygın belirtileri arasında:

Kas krampları,
Mental bozukluklar,
Bulantı,
Yorgunluk (halsizlik),
Düzensiz kalp atışları,
Kusma,
İştahsızlık,
Fibromiyalji,
Dikkat bozukluğu,
Nörolojik bozukluklar gibi belirtiler yer alabilir.

Belirtiler genel bilgilendirme amaçlıdır. Her bünyede farklılık gösterebilir.

Çalışma: Fiorentini, D., Cappadone, C., Farruggia, G., & Prata, C. (2021). Magnesium: biochemistry, nutrition, detection, and social impact of diseases linked to its deficiency.

Bulgular: Bu inceleme, magnezyumla ilgili son görüşlere birçok açıdan genel bir bakış sunar. Biyokimyasal bir bakış açısından başlayarak, yetersiz alımdan (çoğunlukla modern batı diyetindeki magnezyum içeriğinin düşük olması nedeniyle) kaynaklanan riski vurgulamaktadır.

Kaynak: Nutrients, 13(4), 1136.

Magnezyum Eksikliği Neden Olur?

Magnezyum eksikliği çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir; bunlar arasında yetersiz diyet (beslenme), gastrointestinal kayıplar (örn. ishal, pankreatit, Crohn hastalığı) ve böbreklerden magnezyum kaybı bulunabilir. Magnezyum eksikliğinin tedavisi, magnezyum takviyeleri ve altta yatan nedenin düzeltilmesiyle doktor kontrolünde yapılabilir.

Magnezyum eksikliği ayrıca:

Tip 2 diyabet,
Metabolik sendrom,
Yüksek C-reaktif protein,
Hipertansiyon,
Aterosklerotik damar hastalığı,
Ani kalp ölümü,
Osteoporoz,
Migren baş ağrısı,
Astım,
Fibromiyalji
Kolon kanseri gibi hastalıklarla ilişkilendirilebilir.

Çalışma: Bertinato, J. (2017). Magnesium deficiency: Prevalence, assessment, and physiological effects.

Bulgular: Bu çalışma, magnezyum eksikliğinin yaygınlığını ve fizyolojik etkilerini değerlendirmektedir.

Kaynak: Handbook of Famine, Starvation, and Nutrient Deprivation: From Biology to Policy, 1-21.

Magnezyum Eksikliğine Ne İyi Gelir?

Vücudun ihtiyacı olan magnezyum, doğal besinlerden alınabilir. Fakat yoğun oranlarda magnezyum eksikliği tespit edildiğinde doktor gözetiminde tıbbi bir tedavi prosedürü gerekebilir. Bu durumlarda magnezyum takviyesi yapılmasına ihtiyaç duyulur. Kan testlerinde ortaya çıkan sonuçlara göre doktorunuz size gerekli yönlendirmeleri yapacaktır.

Magnezyum eksikliği, magnezyum açısından bol olan besinler tüketerek (sebzeler, kuru yemişler, tam tahıllar) veya oral magnezyum takviyeleri alarak giderilebilir. Magnezyum içeren birçok besin grubu vardır. Magnezyum yiyecekler içerisinde doğal olarak bulunan bir mineraldir. Bu besin grupları düzenli ve kontrollü tüketilerek vücudun ihtiyacı olan magnezyum miktarı karşılanabilir. Peki, magnezyum eksikliği nasıl giderilir?

Magnezyum oranı yüksek besin maddeleri şöyle sıralanabilir:

Kakao: Magnezyum oranı en yüksek besinlerin başında kakao yer alır. Bitter çikolatanın 100 gramında 100 mg magnezyum bulunur.
Yeşil yapraklı sebzeler: Pazı, marul, ıspanak, maydanoz, dereotu ve karalahana gibi koyu yeşil yapraklı sebzeler magnezyum yönünden zengindir.
Meyveler: Muz, kayısı, avokado, şeftali, karpuz, üzüm, çilek, greyfurt, incir, ahududu ve erik.
Sebzeler: Kabak, soya fasulyesi, bezelye, patlıcan, patates.
Kuru Yemişler: Badem, kaju, ceviz, ay çekirdeği, çam fıstığı, yer fıstığı, susam ve kabak çekirdeği, kuru kayısı
Baklagiller: Kuru fasulye ve mercimek.
Tahıllar: Esmer kepekli pirinç, darı, yulaf.
Süt ürünleri: Yoğurt, balık, midye, karides, Hindistan cevizi ve kuşkonmaz.

Çalışma: Ahmed, F., & Mohammed, A. (2019). Magnesium: the forgotten electrolyte—a review on hypomagnesemia.

Bulgular: Bu çalışma, magnezyum bozukluklarının tedavisine rehberlik etmek için fizyolojik yönleri anlamayı amaçlamaktadır.

Kaynak: Medical Sciences, 7(4), 56.

Detaylı bilgi için: Magnezyum Nelerde Var? Magnezyum İçeren Besinler

Magnezyum Faydaları: Ne İşe Yarar?

Vücuttaki magnezyum görevleri oldukça fazla olan bir elementtir. Birçok işlevin yerine gelmesinde faydaları bulunur:

Kas kramplarını ve spazmlarını azaltmaya yardımcı olabilir.
Hücrelerin enerji kaynağı olan ATP (adenozin trifosfat) üretimine destek olur.
Kemik yoğunluğunu artırır.
Kalp ritmini düzenler, yüksek tansiyon riskini düşürür.
Kan şekeri seviyelerini dengeleyerek insülin hassasiyetini artırabilir.
Migren ağrılarının şiddetini azaltabilir.

Magnezyum Fazlalığı Belirtileri Nelerdir?

Magnezyum fazlalığı, vücutta aşırı magnezyum birikmesi durumu olan hipermagnezemi olarak bilinir. Bu durum böbrek fonksiyon bozukluğu olan bireylerde veya yüksek seviyede magnezyum takviyesi alanlarda ortaya çıkabilir. Belirtileri arasında:

Magnezyum fazlalığı şu hastalıkların belirtisi olabilir:

Bulantı
Kusma
Düşük kan basıncı
Kas zayıflığı
Solunum problemleri
Kalp ritim bozuklukları

Bu belirtiler, vücuttaki magnezyum düzeylerinin kontrolsüz şekilde yükselmesinden kaynaklanır, tıbbi müdahale gerektirebilir. Böyle durumlarda doktora danışıldıktan sonra bir süreliğine magnezyum içeren gıdalar diyet listesinden çıkarılabilir.

Çalışma: Rosanoff, A., Weaver, C. M., & Rude, R. K. (2012). Suboptimal magnesium status in the United States: are the health consequences underestimated?.

Bulgular: Bu çalışma, magnezyum gereksinimlerinin iyileştirilmesi ve düşük magnezyum durumunun artan kalsiyum-magnezyum oranlarının tip 2 diyabet, metabolik sendrom, osteoporoz ve diğer inflamasyonla ilişkili bozuklukların görülme sıklığını nasıl etkilediğini araştırmaktadır.

Kaynak: Nutrition reviews, 70(3), 153-164.

Magnezyum Fazlalığı Neden Olur?

Magnezyum fazlalığı, böbrek fonksiyonlarındaki yetersizlikler nedeniyle veya doğal magnezyum içeren besinlerin aşırı alımı, laksatifler veya antasitlerin kullanımı sonucu ortaya çıkabilir. Ayrıca gastrointestinal hastalıklar (örn. inflamatuar bağırsak hastalıkları) veya kabızlık gibi durumlar, magnezyumun bağırsaklardan daha fazla emilmesine yol açarak hipermagnezemiye neden olabilir.

Nadiren de olsa hemoliz, tümör lizisi, rabdomiyoliz gibi durumlar da hücre içi magnezyumun ekstrasellüler alana kaymasına neden olarak magnezyum toksisitesine yol açabilir. Özellikle böbrek fonksiyonu normal olan bireylerde, fazla magnezyum alımına bağlı olarak toksisite gelişebilir.

Bilimsel Çalışmalar ve Kaynaklar

Institute of Medicine (US) Committee to Review Dietary Reference Intakes for Calcium and Vitamin D. “Dietary Reference Intakes for Calcium and Vitamin D.” National Academies Press (US), 2011. Link to Study
Rude, R. K. “Magnesium deficiency: a cause of heterogeneous disease in humans.” Journal of Bone and Mineral Research, 1998. Link to Study
Nielsen, Forrest H. “Magnesium, inflammation, and obesity in chronic disease.” Nutrition Reviews, 2010. Link to Study

Magnezyum Eksikliği Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Magnezyum Eksikliğinin Şikayetleri Nelerdir?

Magnezyum eksikliğinin belirtileri arasında kas krampları, yorgunluk, sinirlilik, uykusuzluk, kaslarda zayıflama ve kalp ritminde dengesizlikler bulunabilir.

Magnezyum Eksikliği Nerede Ağrı Yapar?

Magnezyum eksikliği kaslarda ve vücudun diğer bölgelerinde ağrıya neden olabilir. Özellikle sırt, boyun, omuzlar ve bacaklarda yaygın olarak hissedilen kas ağrıları sık görülen belirtilerdendir.

Magnezyum Eksikliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Magnezyum eksikliği tedavi edilmezse sağlık problemlerine neden olabilir. Bu sorunlar arasında kemik sağlığı sorunları ve bazı durumlarda nörolojik bozukluklar bulunabilir. Bu nedenle magnezyum eksikliği belirtileri fark edildiğinde tedavi edilmesi önemlidir.

Magnezyum Eksikliğine Hangi Meyve İyi Gelir?

Magnezyum eksikliğini önlemek için muz, avokado, karpuz, ve kuru kayısı gibi meyveler iyi birer kaynaktır. Bu meyveler magnezyum içeriği yüksek olup sağlıklı bir diyetin önemli bir parçası olarak doktor onayı ile önerilebilir.