Mor Soğan Yemek Neye İyi Gelir?

Mor soğan (Allium cepa), yüksek antioksidan içeriği ve anti-enflamatuar özelliği ile kalbin sağlıklı çalışmasını destekleyen, bağışıklığı güçlendiren ve kan şekerini dengeleyebilen bir sebzedir. İçeriğindeki antosiyaninler, kuersetin, kükürtlü bileşikler ve prebiyotik lifler, mor soğanın hücre yenileyici özelliğini artırır. Çiğ, fermente (turşu) veya pişmiş olarak tüketilebilir.

Mor Soğanın Faydaları Nelerdir?

• Antioksidan ve anti-enflamatuar etkilidir.
• Probiyotik kaynağıdır.
• Boğazdaki iltihaplanmaya iyi gelir.
• Kalp ve damar sağlığını korur.
• Sindirim işleyişini destekler.
• Bağırsaklardaki yararlı bakterileri artırır.
• Kemik yapısını güçlendirir.
• Vücuttaki kanı temizler.
• Enfeksiyonlardan korur.
• Cilt sağlığına iyi gelir.
• Antikanser özellikler gösterir.
• Üst solunum hastalıklarına iyi gelir.
• Diyabet etkilerini hafifletir.

Tarif için: Kırmızı Soğan Turşusu

Antioksidan ve Anti-Enflamatuar Etkilidir

Mor soğan, antosiyaninler açısından zengin olup, bu güçlü antioksidanlar hücreleri serbest radikal hasarına karşı korur ve kronik hastalık riskini azaltabilir. Kuersetin içeriği, vücuttaki oksidatif stresi azaltarak bağışıklık sistemini güçlendirebilir. Enflamasyonu azaltarak romatoid artrit, diyabet ve kalp hastalıklarına karşı koruyucu olabilir.

Bilimsel Çalışmalar ve Kaynaklar 

Oancea, S., & Drăguşin, M. (2013). “Antioxidant activity of anthocyanins extracted from food sources.” Journal of Food Chemistry, 141(1), 50-56.

Choi, S. H., et al. (2015). “Quercetin attenuates inflammatory responses.” International Journal of Molecular Medicine, 35(1), 16-24.

Suleria, H. A. R., et al. (2015). “Health benefits of flavonoids.” Nutrients, 7(9), 7143-7160.

Probiyotik Kaynağıdır

Prebiyotik lifler barındıran mor soğan, bu özelliği ile bağırsak mikrobiyotasını besleyerek probiyotik bakterilerini geliştirebilir. İnülin ve fruktooligosakkaritler (FOS) gibi bileşenleri bu faydaların gerçekleşmesini sağlayabilir.

Çalışma: Raddatz, G. C., Fonseca, V. R., Cichoski, A. J., Zepka, L. Q., Jacob-Lopes, E., Campagnol, P. C. B., … & de Menezes, C. R. (2022). Viability and stability evaluation of Lactobacillus casei LC03 co-encapsulated with red onion (Allium cepa L.) peel extract.

Bulgular: Çalışmanın bulgularına göre, mor soğan kabuğu ekstresi ile birlikte kapsüllenmiş Lactobacillus casei LC03 probiyotiğinin canlılığı ve stabilitesi artırılmıştır. Çalışmada, %5, %20 ve %40 oranlarında mor soğan kabuğu ekstresi içeren mikrokapsüller test edilmiş ve özellikle %5 ve %20 ekstrakt içeren kapsüllerin, probiyotiğin mide-bağırsak sisteminde hayatta kalma oranını artırdığı gözlemlenmiştir. Mor soğan kabuğunun yüksek flavonoid ve antioksidan içeriği, probiyotikler için prebiyotik etki göstererek canlılıklarını korumalarına yardımcı olmuştur. Probiyotiklerin ısıya dayanıklılığı da kapsülleme sayesinde artırılmış, özellikle düşük sıcaklıklarda (7°C ve -18°C) depolandığında probiyotiklerin canlı kalma süresi uzamıştır.

Kaynak: LWT.

Boğazdaki İltihaplanmaya İyi Gelir

Kuersetin ve allisin, iltihabı azaltmada bilinen bileşiklerdir. Mor soğan anti-inflamatuvar özelliği ile boğazdaki iltihaplanma etkilerini hafifletebilir.

Çalışma: Singh, H., Khar, A., Dhall, R. K., & Gupta, S. (2024). Onion Bulbs: Store House of Potential Phytochemicals for Sustaining Health. In Sustainable Food Systems (Volume I) SFS: Framework, Sustainable Diets, Traditional Food Culture & Food Production (pp. 131-146).

Bulgular: Çalışmanın bulgularına göre, mor soğan ve içerdiği kuersetin gibi biyoaktif bileşiklerin güçlü antioksidan ve anti-inflamatuar özelliklere sahip olduğu vurgulanmaktadır. Post-COVID döneminde, besleyici ve terapötik özelliklere sahip bitkisel takviyelere olan talebin arttığı belirtilirken, soğanın serbest radikal temizleyici, yaşlanma karşıtı ve iltihap önleyici etkileri öne çıkarılmaktadır. Özellikle, boğaz iltihabı, soğuk algınlığı, öksürük, ateş, grip ve ağrı kesici olarak geleneksel tıpta kullanıldığı ve bu etkilerinin eski literatürde iyi belgelenmiş olduğu ifade edilmektedir. Yirmi birinci yüzyılda “gıda ilaçtır” prensibine artan ilgiyle birlikte, soğanın tıbbi ve fonksiyonel gıda olarak araştırılmasının büyük önem taşıdığı vurgulanmaktadır.

Kaynak: Cham: Springer Nature Switzerland.

Kalp ve Damar Sağlığını Korur

Kükürt ve antihipertansif flavonoidler kan damarlarını genişletebilen, bu yolla da kan basıncını düzenleyebilen bileşiklerdir. Mor soğan bünyesinde bu bileşenleri bolca barındırır. Allicin ve kuersetin ise damar sertliğini azaltıp hipertansiyon riskini düşürebilir. Mor soğan bunları da içerir.

Çalışma: Kim, G. C., & Kim, Y. S. (2012). Case Study of the Anti-Cholesterol Effects on the Prescription of Red Onion.

Bulgular: Çalışmanın bulgularına göre, mor soğanın kan basıncını düzenleyici etkileri klinik olarak gözlemlenmiştir. İki ay boyunca mor soğan içeren bir reçetenin tüketilmesi sonucunda, sistolik (büyük) kan basıncı ortalama 130.95 mmHg’den 116.67 mmHg’ye, diyastolik (küçük) kan basıncı ise 83.81 mmHg’den 76.19 mmHg’ye düşmüştür, ve bu düşüş istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Bu sonuçlar, mor soğanın hipertansiyon ve dolaşım bozukluklarının önlenmesi ve tedavisinde destekleyici bir gıda olabileceğini göstermektedir.

Kaynak: The Journal of the Society of Korean Medicine Diagnostics.

Sindirim İşleyişini Destekler

Prebiyotik lif içerdiğinden bağırsaklardaki yararlı bakterileri destekler ve sindirimi iyileştirebilir. Nitekim mor soğan, bağırsaklardaki devinimi artırıp sindirimi teşvik edebilir.

Çalışma: Stoica, F., Aprodu, I., Enachi, E., Stănciuc, N., Condurache, N. N., Duță, D. E., … & Râpeanu, G. (2021). Bioactive’s characterization, biological activities, and in silico studies of red onion (Allium cepa L.) skin extracts.

Bulgular: Çalışmanın bulgularına göre, mor soğan kabuğu ekstresinin sindirime katkı sağlayabileceği belirlenmiştir. İçerisinde yüksek oranda antosiyaninler ve flavonoidler barındıran mor soğan kabuğu ekstresi, α-glukozidaz, α-amilaz, lipaz ve lipoksigenaz enzimlerini inhibe ederek sindirim süreçlerini düzenleyici etki göstermektedir. Özellikle α-glukozidaz ve α-amilaz enzimleri üzerinde güçlü inhibisyon etkisi sergilemesi, karbonhidrat sindirimini yavaşlatarak kan şekerinin dengelenmesine ve metabolik sendromun önlenmesine yardımcı olabileceğini göstermektedir. Bunun yanı sıra, lipaz enzimi inhibisyonu sayesinde yağ sindirimine de etki edebileceği belirtilmiştir.

Kaynak: Plants.

Bağırsaklardaki Yararlı Bakterileri Artırır

Mor soğanı çiğ yemenin faydaları, bağırsaktaki yararlı bakterilerin gelişimine katkıda bulunur. Prebiyotikler, bağırsak mikrobiyotasının dengesini koruyarak bağışıklık sistemini güçlendirebilir. Fruktooligosakkaritler (FOS) ve inülin gibi lifler bağırsaklarda yaşayan faydalı bakterileri artırır. Bu bileşenler doğal olarak mor soğanda bulunduğu için bağırsaklarda yararlı bakterilerin (Lactobacillus ve Bifidobacterium türleri) çoğalmasını teşvik edebilir.

Çalışma: Raddatz, G. C., Pinto, V. S., Zepka, L. Q., Barin, J. S., Cichoski, A. J., da Silva, C. D. B., … & de Menezes, C. R. (2022). Use of red onion (Allium cepa L.) residue extract in the co-microencapsulation of probiotics added to a vegan product.

Bulgular: Bu çalışma, kırmızı soğan kabuğu ekstraktının (Allium cepa L.) probiyotiklerin mikrokapsüllenmesi sürecinde kullanılmasının bağırsak dostu bakterilerin hayatta kalmasını nasıl etkilediğini değerlendirmiştir. Bulgular, düşük konsantrasyonlarda (özellikle %5) kırmızı soğan kabuğu ekstraktının, probiyotik Lactobacillus casei’nin mide-bağırsak ortamında ve saklama süresince hayatta kalmasını artırdığını göstermektedir. Çalışma, kırmızı soğan kabuğunda bulunan biyoaktif bileşiklerin—özellikle flavonoidler ve antosiyaninlerin—probiyotiklerin korunmasına yardımcı olduğunu ve bu sayede bağırsak mikrobiyotasını olumlu yönde etkileyebileceğini ortaya koymuştur​.

Kaynak: Food Research International.

Kemik Yapısını Güçlendirir

Mor soğanda bulunan flavonoidler ve sülfür bileşikleri, kemik yoğunluğunu artırarak osteoporoz riskini azaltabilir. Özellikle kuersetin adlı flavonoid, kemik yıkımını önleyerek kırık riskini düşürebilir. Soğan tüketimi yaşlı bireylerde kemik mineral yoğunluğunu artırabilir.

Çalışma: Zhao, X. X., Lin, F. J., Li, H., Li, H. B., Wu, D. T., Geng, F., … & Gan, R. Y. (2021). Recent advances in bioactive compounds, health functions, and safety concerns of onion (Allium cepa L.).

Bulgular: Çalışma, mor soğanın (Allium cepa L.) sağlık yararlarını değerlendirirken özellikle antioksidan, anti-enflamatuar ve kemik sağlığını destekleyici özelliklerine dikkat çekmektedir. Mor soğan, yüksek miktarda flavonoid, quercetin ve diğer fenolik bileşenler içermesi sayesinde kemik yoğunluğunu artırıcı etkilere sahip olabilir. Araştırmalar, bu biyoaktif bileşiklerin osteoblast (kemik yapıcı hücre) aktivitesini teşvik edebileceğini ve osteoklast (kemik yıkıcı hücre) aktivitesini baskılayarak kemik erimesini önleyebileceğini göstermektedir.

Kaynak: Frontiers in Nutrition.

Vücuttaki Kanı Temizler

Vücuttaki toksinler kan kalitesini düşürebilir. Toksinlerin vücuttan uzaklaştırılması detoks ile olur ve kükürt bileşikleri ve antosiyaninler bunu sağlar. Mor soğan sahip olduğu bileşenleri ile karaciğerin detoksifikasyon sürecine katılır.

Çalışma: Kim, G. C., & Kim, Y. S. (2012). Case Study of the Anti-Cholesterol Effects on the Prescription of Red Onion.

Bulgular: Bu çalışma, mor soğanın kan dolaşımı ve temizleyici etkileri üzerine odaklanmaktadır. Bulgular, mor soğanın içerdiği flavonoidler ve antosiyaninler gibi biyoaktif bileşenlerin kan lipid seviyelerini düşürdüğünü, özellikle de total kolesterol ve kötü kolesterol (LDL) seviyelerini anlamlı şekilde azalttığını göstermektedir. Bu etkiler sayesinde, mor soğan kanı temizleyici özellikler sergileyerek damar sertliği, yüksek kolesterol ve dolaşım bozuklukları riskini azaltmada yardımcı olabilir​.

Kaynak: The Journal of the Society of Korean Medicine Diagnostics.

Enfeksiyonlardan Korur

Antibakteriyel ve antiviral özellikler gösteren allisin, kuersetin ve flavonoidler enfeksiyonlara karşı etkilidir. Mor soğan tüm bunları vücuda sağlayarak enfeksiyonlara karşı bedeni koruyabilir. Soğan özleri, bakteriyel enfeksiyonlara karşı etkilidir.

Çalışma: Wasito, R. (2019). Effects of Red Onion Extract (Allium ascalonicum L.) in Pulmonary Histopathological Lesions of Layer Chickens: A Possible Herbal Medicine Solution to Overcome Avian Influenza and Newcastle Disease Viruses.

Bulgular: Bu çalışma, mor soğan ekstraktının enfeksiyonlara karşı koruyucu etkilerini incelemiştir. Mor soğanın içerdiği flavonoidler ve saponinler, antioksidan, anti-enflamatuar, antiviral ve bağışıklık düzenleyici özelliklere sahiptir. Araştırmada, mor soğan ekstraktı verilen tavukların akciğerlerinde iltihaplanma, kanama ve tıkanıklık oranlarının önemli ölçüde azaldığı gözlemlenmiştir. Bu durum, mor soğanın bağışıklık sistemini güçlendirerek enfeksiyonlara karşı koruma sağladığını ve özellikle viral enfeksiyonları (örneğin, kuş gribi ve Newcastle hastalığı) önlemede etkili olabileceğini göstermektedir​.

Kaynak: East African Scholars Journal of Agriculture and Life Sciences

Cilt Sağlığına İyi Gelir

Antosiyaninler ve C vitamini, ciltteki kolajen üretimini artırıp yaşlanma ile ortaya çıkabilecek belirtileri geciktirebilir. Mor soğan hücre yenileyici bileşenler açısından zengindir.

Çalışma: Okselni, T., Septama, A. W., Juliadmi, D., Dewi, R. T., Angelina, M., Yuliani, T., … & Saputri, A. (2024). Quercetin as a therapeutic agent for skin problems: a systematic review and meta-analysis on antioxidant effects, oxidative stress, inflammation, wound healing, hyperpigmentation, aging, and skin cancer.

Bulgular: Bu çalışma, bitkilerde bolca bulunan quercetin bileşiğinin cilt sağlığı üzerindeki olumlu etkilerini incelemiştir. Meta-analiz sonuçlarına göre, quercetinin güçlü antioksidan özellikler sergileyerek oksidatif stresi azalttığı, anti-enflamatuar etkiler göstererek ciltteki iltihaplanmayı baskıladığı ve yaraların iyileşmesini hızlandırdığı tespit edilmiştir. Ayrıca, cilt lekelerini azaltmada etkili olduğu ve melanin üretimini baskılayarak cilt tonunu dengelediği görülmüştür. Mor soğan da yüksek quercetin içeriği sayesinde cildi serbest radikallerden koruyarak yaşlanma belirtilerini geciktirebilir, iltihaplı cilt hastalıklarının hafiflemesine yardımcı olabilir ve yaraların daha hızlı iyileşmesini destekleyebilir​.

Kaynak: Naunyn-Schmiedeberg’s archives of pharmacology.

Antikanser Özellikler Gösterir

Pek çok sebze ve meyve gibi mor soğan da güçlü antikanser özellikler gösterebilir. Antioksidanlar kanserle mücadelede etkindir. Mor soğan antioksidan kaynağı olduğu için hücre hasarını önleyebilir ve kanser hücrelerinin çoğalmasını engelleyebilir. Mor soğan kaynatıp içmenin faydaları, bu antioksidanların biyoyararlanımını artırarak vücudun savunma mekanizmalarını güçlendirebilir.

Çalışma: Nile, A., Nile, S. H., Cespedes-Acuña, C. L., & Oh, J. W. (2021). Spiraeoside extracted from red onion skin ameliorates apoptosis and exerts potent antitumor, antioxidant and enzyme inhibitory effects.

Bulgular: Bu çalışmanın bulgularına göre, mor soğan kabuğundan elde edilen spiraeosid (SPI), güçlü antioksidan, antitümör ve enzim inhibe edici özellikler göstermektedir. SPI’nın özellikle HeLa rahim ağzı kanseri hücrelerinde büyümeyi önemli ölçüde engellediği ve 50 μg/mL dozunda en yüksek antikanser aktiviteye sahip olduğu bulunmuştur. SPI, apoptotik süreçleri destekleyerek Bcl-2 ve Bid proteinlerini inhibe etmiş, kaspaz-9/-3 enzimlerini aktive ederek hücre ölümünü artırmıştır. Ayrıca, hücre döngüsünü G2/M evresinde durdurarak kanser hücrelerinin çoğalmasını engellemiştir. Bu sonuçlar, mor soğan atıklarının biyolojik olarak aktif bileşenler açısından değerli olduğunu ve potansiyel antikanser ajanlar olarak değerlendirilebileceğini göstermektedir​.

Kaynak: Food and Chemical Toxicology.

Üst Solunum Hastalıklarına İyi Gelir

Antibakteriyel ve antiviral bileşenler, üst solunum yolu hastalıklarının hafifletilmesini sağlar. Mor soğan, allisin ve kükürt ile bronşları açarak balgamın genizden atılmasını kolaylaştırır. Böylece solunum yollarını rahatlatabilir.

Çalışma: El-Hashim, A. Z., Khajah, M. A., Orabi, K. Y., Balakrishnan, S., Sary, H. G., & Barakat, A. M. (2024). Treatment with onion bulb extract both prevents and reverses allergic inflammation in a murine model of asthma.

Bulgular: Bu çalışma, soğan ampul ekstresinin (OBE), hem tedavi edici hem de önleyici etkiler göstererek astım fenotipini iyileştirebileceğini ortaya koymaktadır. OBE’nin 60 mg/kg dozunda terapötik, 100 mg/kg dozunda ise önleyici olarak uygulandığında, solunum yollarındaki iltihaplanmayı azalttığı, histopatolojik değişiklikleri iyileştirdiği ve pro-inflamatuar sinyal yolakları (EGFR, ERK1/2, AKT), sitokinler ve serum IgE seviyelerini düşürdüğü belirlenmiştir. Bu bulgular, mor soğanın üst solunum yolu hastalıklarında güçlü bir anti-inflamatuar ajan olarak rol oynayabileceğini ve astım gibi alerjik solunum hastalıklarının tedavisinde tamamlayıcı bir seçenek olabileceğini göstermektedir.

Kaynak: Pharmaceutical Biology.

Diyabet Etkilerini Hafifletir

Mor soğan içeriğindeki kuersetin ve fruktooligosakkaritler ile insülin duyarlılığını artırarak glikoz metabolizmasını iyileştirebilir.

Çalışma: Abouzed, T. K., del Mar Contreras, M., Sadek, K. M., Shukry, M., Abdelhady, D. H., Gouda, W. M., … & Abdel-Sattar, E. (2018). Red onion scales ameliorated streptozotocin-induced diabetes and diabetic nephropathy in Wistar rats in relation to their metabolite fingerprint.

Bulgular: Bu çalışmanın bulgularına göre, mor soğan kabuklarından elde edilen özüt (ROS), diyabet ve diyabetik nefropatiye karşı koruyucu ve iyileştirici etkiler göstermektedir. ROS, diyabetli sıçanlarda açlık kan şekeri seviyelerini düşürmüş, serum insülin seviyelerini artırmış ve gelişmiş glikasyon son ürünlerini (AGEs) azaltarak diyabetin olumsuz etkilerini hafifletmiştir. Ayrıca, ROS böbrek dokularındaki histopatolojik değişiklikleri iyileştirmiş ve inflamatuar gen ekspresyonunu baskılayarak antiinflamatuar ve antifibrotik etki göstermiştir. Çalışmada, ROS’un içeriğinde 32 farklı fenolik bileşik tespit edilmiş, özellikle protokatekuik asit ve siyanidin-3-O-glukozid gibi bileşenlerin diyabetle mücadelede etkili olduğu belirlenmiştir.

Kaynak: Diabetes Research and Clinical Practice.

Mor Soğan Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Mor Soğan Suyunun Faydaları Nelerdir?

• Kuersetin ve C vitamini açısından zengin olup vücudu enfeksiyonlara karşı koruyabilir.
• Antosiyaninler ve flavonoidler sayesinde hücreleri serbest radikallerin zararına karşı korur.
• Prebiyotik etkisiyle bağırsaktaki yararlı bakterileri besler, kabızlık ve şişkinliği azaltabilir.
• Kan basıncını düşürerek damar tıkanıklığını önleyebilir, kötü kolesterolü azaltabilir.
• Karaciğerin temizlenmesine yardımcı olarak detoks etkisi gösterebilir.
• Soğan suyu doğal bir balgam söktürücü olarak solunum yollarını temizleyebilir.
• Kükürtlü bileşikler saç dökülmesini azaltabilir ve cilt hücrelerinin yenilenmesini destekleyebilir.

Mor Soğan Turşusunun Faydaları Nelerdir?

• Probiyotik içeriği sayesinde sindirim sistemini düzenler ve kabızlığı önler.
• Bağırsak sağlığının güçlenmesi, bağışıklık sisteminin de daha iyi çalışmasını sağlar.
• İçeriğindeki sirke, doğal bir antiseptik olarak vücudu mikroplara karşı koruyabilir.
• Turşu haline gelen mor soğan, kan şekerinin daha yavaş yükselmesine yardımcı olabilir.
• İçeriğindeki flavonoidler, damar sağlığını koruyarak kalp hastalıkları riskini azaltabilir.

Mor Soğan Nasıl Tüketilmeli?

Mor soğan; çiğ, pişmiş veya turşu olarak tüketilebilir. Salatalara eklenerek besin değerleri korunabilir, pişirildiğinde ise lezzeti yumuşar; ancak bazı besin öğeleri azalabilir. Suyunun içilmesi veya yemeklere eklenmesi de antioksidan alımını artırabilir. Sağlık açısından faydalarını en üst düzeye çıkarmak için fazla işlenmemiş hali tüketilebilir.

Tarif için: Enfes Kırmızı Soğan Mezesi

En doğru bilgiler ve sağlıklı sonuçlar için uzman doktor desteği alınız. İçeriğimizde yer alan bilgiler reçete niteliği taşımaz. Sağlıklı günler dileriz…

Kuru Soğanın Faydaları Nelerdir?

Soğan Kabuğunun 10 Mucizevi Faydası

Yeşil Soğanın Sizi Şok Edecek 12 Faydası

Soğan Kürü Nasıl Yapılır? Faydaları Nelerdir?

Soğan Kaç Kalori? Yeşil, Kuru Soğan Kaç Kalori?